Бекзат Саттарханов өмірбаяны – Олимпиада чемпионы туралы эссе
Қазақ халқы ежелден батырлық пен ерлікті, қайсарлық пен намысты жоғары қойған. Тарихтың әр кезеңінде ел рухын көтерген батырлар мен дарынды спортшылар ұлттың мақтанышына айналған. Солардың бірі – тәуелсіз Қазақстанның алғашқы Олимпиада чемпионы, боксшы Бекзат Саттарханов. Оның қысқа ғана ғұмыры халқына мәңгілік рухани мұра болып қалды. Спорттағы жеңістерімен қатар, оның адамгершілігі, қарапайымдылығы мен биік рухы қазақстандық жастарға үлгі болып келеді.
Бекзаттың өмір жолы – тек спорттық жетістік тарихы емес, ол сонымен бірге тәуелсіздік алғаннан кейінгі жас мемлекеттің арман-тілегін, жеңіске деген құштарлығын бейнелейтін ерекше құбылыс. Оның есімі қазақ спортының тарихында алтын әріппен жазылды.
Бекзат саттарханов өмірбаяны эссе
Балалық шағы және отбасы
Бекзат Саттарханов 1980 жылы 4 сәуірде Оңтүстік Қазақстан облысы, Түркістан қаласында дүниеге келген. Әкесі – Саттархан, анасы – Сырлыбай. Отбасы қарапайым, еңбекқор, тәрбиелі ортадан шыққан. Үйдің кенжесі болғандықтан, Бекзат бала кезінен ата-анасының мейіріміне бөленіп өсті.
Балалық шағы Түркістанның шағын көшелерінде, достарының ортасында өтті. Жасынан бұзықтықтан аулақ, тәртіпті, сыпайы бала ретінде есте қалды. Құрдастары оның жомарттығы мен ашық мінезін ерекше бағалайтын. Әсіресе, анасының тәрбиесі болашақ чемпионның өмірлік ұстанымдарының қалыптасуына зор әсер етті. Анасы әрдайым баласына еңбекқор болуды, үлкенді сыйлауды, әділеттілікті үйретті.
Мектеп жасында-ақ Бекзат қимылға бейім, жылдам әрі икемді бала болды. Түрлі спорттық ойындарға қатысып, сыныптастары арасында ерекшеленді. Құрбы-құрдастары арасында «ерекше күшті, шапшаң бала» атанды. Бала кезінде футболды жақсы көргенімен, уақыт өте келе боксқа деген қызығушылығы арта түсті.
Отбасындағы тәрбиенің нәтижесінде Бекзат жасынан қарапайымдылық пен үлкенге құрмет көрсетуді үйренді. Әкесі «Еңбексіз өмір жоқ» деп үнемі қайталаса, анасы «Жақсылық жасаған адам ешқашан ұтылмайды» деген сөздерді санасына құйып өсірді. Бұл қағидалар болашақта оның өмірлік ұстанымына айналды.
Білім алуы және алғашқы қадамдары
Бекзат Түркістандағы мектепте оқып жүрген кезінде-ақ спортқа ерекше көңіл бөлді. Бастапқыда дене шынықтыру сабағында көзге түсіп, мектепішілік жарыстарға қатысып жүрді. Мұғалімдері оның еңбекқорлығы мен шыдамдылығын жоғары бағалайтын.
Бокспен кәсіби түрде айналысуы жасөспірім шағында басталды. Ол Түркістандағы спорт мектебіне барып, алғаш рет қолғап киген кезде-ақ бапкерлер оның болашағынан зор үміт күтті. Жаттықтырушылары жас спортшының қайсарлығы мен төзімділігін байқап, оған ерекше көңіл бөлді.
1990-жылдардың ортасында Қазақстандағы спорт саласы біршама қиындықтарды бастан кешіріп жатқан кез еді. Дегенмен, жасөспірім Бекзат қиындыққа қарамай, күн сайын жаттығуға барып, өзін шыңдады. Ол ешқашан жеңіл жол іздемеді, әрдайым еңбектің арқасында жетістікке жетуді мақсат тұтты.
Оқуымен қатар, спорттағы алғашқы қадамдарына үлкен жауапкершілікпен қарады. Сабақ үлгерімі де жақсы болды, себебі ол әрқашан «Білім мен спорт – қатар жүретін дүние» деген ойды ұстанды. Бұл оның жан-жақты дамуына ықпал етті.
Спорттық жетістіктері және шығармашылығы
Бекзаттың спорттық жолы өте қарқынды өрбіді. Жасөспірім кезінен-ақ түрлі аймақтық жарыстарда топ жарып, өзінің есімін таныта бастады. Қазақстан чемпионаттарында жеңіске жетіп, ұлттық құраманың қатарына енді.
Ең үлкен жетістігі – 2000 жылы Сиднейде өткен Олимпиада ойындарында 57 келі салмақ дәрежесінде жеңіске жетуі болды. Бұл жеңіс Қазақстан тарихындағы ең жас Олимпиада чемпионы атануына мүмкіндік берді. Оның техникалық дайындық деңгейі, жылдам қимылы, қарсыласына төтеп беру шеберлігі бүкіл әлемнің назарын аударды.
Олимпиададағы әрбір жекпе-жегі халық жадында сақталып қалды. Әсіресе, финалдағы айқасы – қазақ спорты тарихындағы ең ұлы сәттердің бірі саналады. Оның жеңісі Қазақстанның тәуелсіз ел ретіндегі абыройын асқақтатты.
Одан бөлек, Бекзат Азия чемпионаттарында, халықаралық турнирлерде де топ жарып, қазақ бокс мектебінің мықтылығын дәлелдеді. Спорттағы табыстары арқылы ол тек чемпион ғана емес, елінің мақтанышына айналды.
Қоғамдық және саяси көзқарастары
Бекзаттың саяси өмірге араласуға уақыты да, мүмкіндігі де бола қойған жоқ. Алайда ол әрдайым елінің патриоты екенін ашық көрсететін. Жеңістерін тек өзіне емес, туған еліне, халқына арнайтын. «Менің жеңісім – Қазақстанның жеңісі» деп айтқан сөздері оның өмірлік ұстанымын көрсетеді.
Жастарға әрқашан салауатты өмір салтын ұстануға, спортпен айналысуға кеңес беретін. Әңгімелерінде «Елдің болашағы – жастардың қолында, сондықтан білім мен спортты қатар алып жүру керек» деген ойды жиі айтатын.
Оның қарапайымдылығы, үлкенге құрмет, кішіге қамқор бола білу қасиеттері – қоғамдық көзқарасының айқын көрінісі. Бекзат ешқашан атақ-даңққа мастанбады, керісінше, жауапкершілікті сезінді.
Жеке өмірі
Өкінішке қарай, Бекзаттың жеке өмірі толық қалыптасып үлгерген жоқ. Жастайынан спортқа берілгендіктен, бар назарын жаттығу мен жарыстарға аударды. Әрине, ол да қатарластары секілді армандарға толы жас болды. Бірақ өмірінің қысқалығы оның бұл арман-мақсаттарын толық жүзеге асыруға мүмкіндік бермеді.
Достары мен жақындары оның мейірімділігін, адалдығын жиі еске алады. Спорттағы әріптестері де оны «ешқашан ашуланбайтын, әрқашан қолдау көрсететін жан» деп сипаттайды.
Мұра және маңызы
2000 жылы Олимпиада чемпионы атанған соң, барша Қазақстан халқы оның болашағынан зор үміт күтті. Өкінішке қарай, сол жылы 31 желтоқсанда, небәрі 20 жасында, жол апатынан қаза тапты. Бұл қайғылы оқиға бүкіл елді дүр сілкіндірді.
Қысқа ғұмырында ол қазақ халқының жүрегіне жол тауып, ел есінде мәңгілік сақталды. Түркістанда оның атындағы спорт кешені мен мектептер бар. Жыл сайын оның құрметіне түрлі турнирлер ұйымдастырылады.
Бекзаттың мұрасы – тек чемпиондық атақ емес, ол – жас ұрпаққа үлгі болатын қайсар рух, адалдық пен еңбекқорлықтың символы. Оның өмір жолы көптеген жас спортшыларға шабыт беріп, «биікке тек еңбекпен жетуге болады» деген ойды дәлелдеп тұр.
