Бердібек Соқпақбаев өмірбаяны – шығармашылығы мен мұрасы
Қазақ балалар әдебиетінің дамуына зор үлес қосқан тұлғалардың бірі – Бердібек Соқпақбаев. Оның шығармалары балалардың рухани әлемін байытып, олардың адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруда маңызды рөл атқарды. Жазушының туындылары арқылы қазақ әдебиеті әлемдік деңгейде танылып, балалар әдебиетінің мәртебесі артты.
Бердібек соқпақпаев өмірбаяны
Балалық шағы және отбасы
Бердібек Ыдырысұлы Соқпақбаев 1924 жылы 15 қазанда Алматы облысының Нарынқол ауылында дүниеге келген. Отбасы кедей болғандықтан, балалық шағы ауыр жағдайларда өтті. Әкесі Ыдырыс ауылда мұғалім болып жұмыс істеген, ал анасы ерте қайтыс болды. Бердібек 8 жасында анасының қайтыс болуын терең сезініп, бұл оқиға оның өміріне үлкен әсер етті. Оның шығармаларында балалық шақтың ауыртпалықтары мен қуаныштары жиі көрініс табады.
Білім алу және шығармашылық жолының басталуы
Бердібек Соқпақбаевтың білім жолы қиыншылықтарға толы болды. Алдымен ауыл мектебінде оқып, кейін Алматы қаласындағы Абай атындағы Қазақ педагогикалық институтына түсті. Оны 1949 жылы бітіріп, біраз уақыт ауыл мектебінде мұғалім болып жұмыс істеді. 1957 жылы Мәскеуде Жоғары әдеби курсты тәмамдады.
Шығармашылық жолын ақын ретінде бастаған Бердібек Соқпақбаев 1950 жылы «Бұлақ» атты алғашқы өлеңдер жинағын шығарды. Бұл жинақ оның әдебиетке деген қызығушылығының алғашқы нәтижесі болды. Одан кейінгі жылдары балалар әдебиетіне арналған туындылар жазып, қазақ балалар әдебиетінің дамуына зор үлес қосты.
Шығармашылық қызметі мен жетістіктері
Бердібек Соқпақбаевтың шығармашылығы балалардың психологиясын терең түсінумен ерекшеленеді. Оның ең танымал туындыларының бірі – «Менің атым Қожа» повесі. Бұл шығармада Қожа есімді баланың өмірі мен оның айналасындағы адамдармен қарым-қатынасы суреттеледі. Повесть алғашында сынға ұшырағанымен, кейіннен әлемнің 68 тіліне аударылып, кеңінен танылды.
Соқпақбаевтың тағы бір маңызды туындысы – «Балалық шаққа саяхат» повесі. Бұл шығармада жазушы өз балалық шағын еске алып, сол кездегі ауыл өмірін, адамдардың қарым-қатынасын шынайы бейнелейді.
Жазушының «Өлгендер қайтып келмейді» атты романы да үлкен қызығушылық тудырды. Бұл шығармада Ұлы Отан соғысының ауыртпалықтары мен соғыстан кейінгі кезеңдегі адамдардың өмірі суреттеледі.
Бердібек Соқпақбаевтың шығармаларының көпшілігі автобиографиялық сипатқа ие. Оның туындыларында балалық шақтың қиындықтары, қуаныштары, адамдар арасындағы қарым-қатынастар шынайы түрде көрсетілген.
Қоғамдық және саяси көзқарастары
Бердібек Соқпақбаевтың шығармашылығында қоғамның әлеуметтік мәселелері жиі көтерілген. Оның туындыларында балалардың құқықтары, олардың білім алу мүмкіндіктері, әлеуметтік әділеттілік мәселелері басты орын алады. Жазушының бұл мәселелерге деген көзқарасы оның шығармаларында айқын көрініс тапқан.
Жеке өмірі
Бердібек Соқпақбаевтың жеке өмірі көпшілікке белгілі емес. Ол шығармашылыққа толықтай берілген тұлға болды. Жазушының жеке өмірі мен отбасы туралы мәліметтер аз, бірақ оның шығармашылығы мен қоғамдық қызметі көпшілікке үлгі болды.
Мұрасы және маңызы
Бердібек Соқпақбаевтың шығармалары қазақ балалар әдебиетінің алтын қорына енді. Оның туындылары балалардың рухани дамуына, адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруға үлкен әсер етті. Жазушының шығармалары қазіргі уақытта да өзектілігін жоғалтпай, жаңа ұрпаққа тәрбие береді.
