Бешбармақты қалай жейді – Қазақтың дәстүрлі тағамы

Бешбармақ – қазақтың ең танымал және дәстүрлі тағамдарының бірі. Бұл тағамды әр қазақ үйінде жиі дайындайды, өйткені ол тойларда, мерекелерде және отбасылық дастарқанларда басты орын алады. «Бешбармақты қалай жейді?» деген сұрақты жиі естуге болады, өйткені бұл тағамды тек дәмі мен жайлылығы үшін ғана емес, сондай-ақ оның дайындалуы мен қолданысындағы ерекше дәстүрлер үшін де қадірлейді.

Бешбармақтың тарихы мен маңызы

Бешбармақтың тарихы қазақтың көшпелі өміріне байланысты. Бұл тағамды жасаудың өзіне тән әдістері мен ережелері бар. Көбінесе, бешбармақ қойдың немесе сиырдың етінен дайындалады. Оның аты да қызық: «беш» – бес деген сөзден шыққан, себебі бұл тағамды бес саусақпен жеу керек. Осылайша, қазақтар ежелден-ақ тамақтанудың ерекше дәстүрін ұстанған.

Бешбармақты дайындау процесі

Бешбармақты жасау үшін бірнеше негізгі ингредиенттер қажет: ет, қамыр және пияз. Ет жақсы қайнатылып, одан кейін жұқа жолақтарға кесіліп, пиязбен бірге дастарқанға әкелінеді. Қамыр иленіп, жұқа жайылады да, оны кесіп, пісіріп алады. Содан соң, бәрін бірге араластырып, арнайы тұздықпен қосып, дайын тағамды үлкен табаққа салады.

Бешбармақты қалай жейді?

Бешбармақты қалай жейді деген сұрақтың жауабы тек тағамның дәмін ғана емес, сонымен қатар оны қалай дұрыс тамақтану керектігін де түсінуге бағытталған. Бұл тағамды жегенде бірнеше маңызды ережелерді сақтау керек.

1. Бес саусақпен жеу – Бешбармақты жегенде ең бірінші назар аударатын нәрсе – тағамды қолмен жеп үйрену. Қазақтың дәстүрі бойынша, бешбармақты сору немесе пышақ пен шанышқы пайдалану әдепсіздік болып саналады. Бес саусақпен, табиғи түрде, етті алуға болады, әрі бұл дәстүр тағамды шынайы әрі терең сезіну үшін қажет.
2. Тұздықты пайдалану – Әр үйде өзіндік тұздық жасау әдісі бар. Әдетте бұл сүттен немесе сорпадан дайындалады, оған қыша немесе аскөк қосылып дәмі күшейтіледі. Тұздықты бешбармаққа жақпай тұрып қолдану керек, себебі ол тағамның дәмін айқындайды және оның шырынын сақтауына көмектеседі.
3. Кейде қасық пайдалану – Етке қосымша ретінде дайындалған сорпаны ішкенде, қасықты пайдалану орынды. Бұл тәсіл әсіресе сорпа көп болса, тағамды әдепті түрде жеуге мүмкіндік береді.
4. Атмосфераны сезіну – Бешбармақты жеу тек тамақтану ғана емес, ол сондай-ақ арнайы әлеуметтік жағдайларда жүргізілетін рәсім болып табылады. Бұл кезде дастарқан басындағы барлық адамдар бір-біріне құрмет көрсетіп, бірдей қуаныш пен салтанатта тамақтанады. Әркім өз жолымен жеп, өзгелерді қадағалай отырып, бірлікте тамақтануға көңіл бөлуі керек.

Әдептілік пен дәстүрді сақтау

Бешбармақты қалай жейді дегенде ең маңызды нәрсе – қазақтың бұл тағамды тұтыну кезінде әдептілікті сақтау. Мысалы, дастарқанға отырғаннан кейін ешкім асықпай, басқа біреуге құрмет көрсетіп, тағамның әдемі көрінісіне мән беруі керек. Әр адам тағамды бірінен кейін бірі жеп, жақсы көңіл-күймен тарқасуы тиіс. Ешқандай асығыстық болмай, әркім тамақты ішіп болғанша басқа біреуге сөз беру қажет.

Бешбармақтың әлеуметтік рөлі

Бешбармақты дәстүрлі түрде қазақ халқы үлкен жиындарда, тойларда, қонаққа шақыру кезінде ұсынады. Бұл тағамды дұрыс жеу – қазақ мәдениетін терең түсінудің бір белгісі. Оны жеу барысында тек тамақтану емес, сонымен қатар қонақтарға көрсетілген құрметтің, үлкендерге деген ізеттіліктің, қонақжайлылықтың маңызы зор.

Қорытынды

Бешбармақты қалай жейді деген сұраққа жауап беру үшін, тағамның тарихын, дәстүрін, әдептілікті білу қажет. Бұл қазақтың ғана емес, бүкіл адамзаттың мәдениетін, бірлік пен құрмет көрсетудің тамаша үлгісі. Бешбармақты жегенде әдет-ғұрыптарды сақтай отырып, оның дәмін толықтай сезініп, ортақ дәстүрмен бөлісу керек. Бешбармақты ұқыпты әрі дәстүрге сай жеп, оның толық маңызын түсінуге болады.