Бір Құбылыстың Екіншісімен Салыстыруы Қалай Аталады
Салыстыру – бұл екі немесе одан да көп заттар мен құбылыстардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын табу арқылы олардың мәнін, маңызын ашу әрекеті. Бұл әрекет ғылымда да, күнделікті өмірде де кеңінен қолданылады. Мысалы, жаңа технологияны бұрынғы нұсқасымен салыстыру арқылы оның жетістіктерін немесе кемшіліктерін байқаймыз.
Неліктен салыстыру маңызды?
- Түсінуді жеңілдетеді
Жаңа немесе күрделі ұғымды таныс мысалмен салыстыру арқылы оны оңайырақ түсінуге болады. Бұл әсіресе білім беру үдерісінде пайдалы. - Талдауға мүмкіндік береді
Салыстыру арқылы біз құбылыстардың айырмашылықтарын анықтап, қайсысы тиімді, қайсысы әлсіз екенін байқай аламыз. - Шешім қабылдауға көмектеседі
Мәселен, екі түрлі жоспардың қайсысы тиімді екенін анықтау үшін оларды салыстыру қажет болады.
Салыстырудың түрлері
- Ұқсастыққа негізделген салыстыру
Мұнда екі құбылыстың ортақ қасиеттері анықталады. Мысалы, күн мен электр шамының жарық беру қасиеті. - Айырмашылыққа негізделген салыстыру
Бұл тәсілде объектілердің өзгешеліктері көрсетіледі. Мысалы, жаңбыр мен қардың жауу сипаты. - Кешенді салыстыру
Екі құбылыстың барлық қырларын: ұқсастығы мен айырмашылықтарын қатар қарастырады. Бұл – ең толыққанды салыстыру түрі.
Салыстырудың қолданылу аясы
Салыстыру тек ғылыми ортада ғана емес, әдебиетте, саясатта, бизнесте де кеңінен қолданылады. Әдебиетте жазушы бір құбылысты екіншісімен салыстырып, кейіпкердің мінезін терең ашуға тырысады. Мысалы, адам мінезін табиғатпен байланыстыру.
Ал ғылымда бұл әдіс аналогия деп аталады. Ол – күрделі процестерді түсіндірудің тиімді әдісі. Аналогия көмегімен зерттеуші бір құбылысты бұрыннан белгілі екіншісімен салыстырып, жаңа тұжырымдар жасайды.
