Болашақ энергиясы: Қиялдан шындыққа

Қазіргі әлем қарқынды дамып келеді, ал энергияға деген сұраныс күн сайын артуда. Бұл – адамзаттың алдында тұрған ең үлкен сын-қатерлердің бірі. Табиғи ресурстардың шектеулілігі, климаттың өзгеруі және қоршаған ортаға әсер – осының бәрі бізді балама, таза және жаңартылатын энергия көздерін іздеуге итермелеп отыр. Бірақ болашақтың энергиясын табу үшін, алдымен оған қиялмен қарауды үйренуіміз керек.

Қиял – жаңалықтың бастауы

Барлық үлкен жаңалықтар қиялдан басталады. Біз қазір пайдаланып жүрген күн панельдері, жел турбиналары, тіпті электр көліктері де бір кездері тек арманда ғана болатын. Адамзат тарихында қиялдың шындыққа айналған сәттері көп. Сондықтан біз болашақ энергиясын да ең алдымен елестете білуіміз керек.

Мысалы, күн энергиясын ғарыштан жинап, Жерге тарату идеясы бұрын тек ғылыми-фантастикада айтылса, бүгінде кейбір елдер бұл бағытта нақты жобалар жасап жатыр. Қиял – тек арман емес, ол ғылым мен техниканың дамуына серпін беретін қуатты құрал.

Энергияның жаңа түрлерін елестету

Болашақтың энергия көздері туралы қиялдағанда, дәстүрлі көзқарастан шығып, өзгеше ойлай білу маңызды. Мысалы:

• Сутегі энергиясы – таза әрі қуатты көз. Болашақта бұл энергия көліктер мен зауыттардың негізгі қуат көзіне айналуы мүмкін.
• Термоядролық энергия – Күн сияқты ішкі жану процестерінен пайда болатын күш. Бұл бағытта әлемнің жетекші зерттеу орталықтары жұмыс істеп жатыр.
• Биологиялық энергия – ағзалар мен микроағзалардың көмегімен энергия өндіру. Бұл бағыт ауыл шаруашылығымен де тығыз байланысты.

Бұл бағыттарда нақты жетістікке жету үшін ғылым мен қиялды ұштастыру қажет.

Қиял мен ғылымды біріктіру

Болашақ энергиясына қатысты идеялар фантастикадан басталып, нақты жобаларға айналуы мүмкін. Бұл үдерісте үш басты кезең бар:

1. Қиялдау – еркін ойлау, шектеусіз елестету. Осы кезде ең батыл идеялар туады.
2. Ғылыми негіздеу – идеяның физикалық, химиялық немесе биологиялық тұрғыдан жүзеге асу мүмкіндігін зерттеу.
3. Іске асыру – технология жасап, оны сынақтан өткізу, нарыққа шығару.

Мұндай тәсілдің нәтижесінде біз бүгін қолданатын күн панельдері мен жел қондырғылары пайда болды. Демек, ертеңгі күні біз жаңа, бұрын-соңды болмаған қуат көздерін пайдаланатын боламыз.

Жас ұрпақ – болашақ энергиясының кілті

Бүгінгі мектеп оқушылары мен студенттер – ертеңгі ғалымдар, инженерлер мен жаңашылдар. Олардың қиялы мен ойлау қабілетін дамыту – басты мақсаттардың бірі болуы керек. Мектептерде, жоғары оқу орындарында ғылыми жобалар, зертханалық тәжірибелер арқылы қиял мен білім ұштасқан кезде, нақты нәтижелерге жетуге болады.

Сол арқылы болашақтың энергиясын қиялдау арқылы қалай ойлап табуға болатынын түсінеміз. Бұл жерде «қалай ойлап» деген кілтсөз өз орнымен және табиғи түрде қолданылды.

Табиғатпен үндестік

Энергияны қиялдағанда біз тек технологиялық емес, экологиялық үйлесімділікті де ескергеніміз жөн. Табиғатпен үндестік – болашақ энергия көздерінің басты ерекшелігі болуы тиіс.

• Күн мен жел энергиясы табиғатты бұзбайды.
• Су ресурстарын тиімді пайдалану да маңызды.
• Экологиялық тепе-теңдік сақталуы тиіс.

Біз қиялдайтын энергия көздері табиғатпен үйлесімді, қауіпсіз және тұрақты болуы қажет.

Қиындық – мүмкіндікке айналсын

Қиялдау – оңай іс емес. Әсіресе, шынайы өмірдегі кедергілер мен шектеулер көп болған жағдайда. Алайда тарих көрсеткендей, қиындықтар – жаңа шешімдерге жол ашатын мүмкіндік. Болашақта энергия тапшылығы күшеюі мүмкін. Бірақ бұл бізге жаңа жолдар табуға серпін береді.

Бәлкім, ертеңгі күні біз ауа құрамынан энергия өндіруді, немесе теңіз толқындарын электрге айналдыруды үйренетін шығармыз. Мұның бәрі бүгінгі қиялдан туындайды.