БЖБ қалай жасалады: Толық ақпарат
БЖБ (Бөлімдік жиынтық бағалау) — бұл оқушылардың белгілі бір бөлімді немесе тақырыпты меңгеру деңгейін тексеру үшін қолданылатын оқу процесінің маңызды құралы. Бұл бағалау жүйесі Қазақстанда мектеп бағдарламасына енгізілген және оқушылардың пәнді игеруін әділ бағалауға мүмкіндік береді. Бұл мақалада біз БЖБ қалай жасалады деген сұраққа жауап беріп, оның негізгі кезеңдері мен ерекшеліктерін қарастырамыз.
БЖБ-ның мақсаты
БЖБ-ның басты мақсаты — оқушының белгілі бір бөлім бойынша алған білімін тексеру және оның түсіну деңгейін анықтау. Сонымен қатар, бұл бағалау әдісі мұғалімдерге оқыту процесін жақсартуға қажетті мәліметтер береді.
БЖБ келесі міндеттерді атқарады:
- Оқушылардың білімін объективті бағалау;
- Білімдегі олқылықтарды анықтау;
- Жеке оқушылардың қажеттіліктерін ескере отырып, оқу бағдарламасын бейімдеу;
- Оқушылардың өзіндік талдау дағдыларын дамыту.
БЖБ дайындау кезеңдері
БЖБ жасау үшін мұғалімдер бірнеше кезеңді орындауы керек. Әрбір кезең оқыту сапасына әсер етеді, сондықтан оған ерекше назар аудару қажет.
1. Бөлімді таңдау
БЖБ өткізу үшін алдымен белгілі бір бөлім немесе тақырып анықталады. Бұл бөлімнің негізгі идеялары мен мазмұны толықтай қамтылуы тиіс. Мысалы, математика сабағында «Функцияның қасиеттері» деген бөлім таңдалса, БЖБ осы тақырыпқа негізделеді.
2. Бағалау критерийлерін анықтау
БЖБ жасау үшін бағалау критерийлері алдын ала дайындалады. Бұл критерийлер нақты, өлшенетін және қолжетімді болуы керек. Мысалы:
- Теориялық материалды түсіндіру;
- Есептерді шешу дағдылары;
- Практикалық қолдану қабілеті.
Бағалау критерийлері оқушыларға бағалау процесінің әділ және түсінікті болуын қамтамасыз етеді.
3. Тапсырмалар дайындау
Тапсырмалар дайындау барысында олардың әртүрлі деңгейдегі күрделілігі ескеріледі:
- Бірінші деңгей: Түсіну және еске түсіру;
- Екінші деңгей: Талдау және қолдану;
- Үшінші деңгей: Жинақтау және бағалау.
Мысалы, тарих сабағында бірінші деңгейде нақты даталарды білу тапсырмасы берілсе, екінші деңгейде тарихи оқиғаларды талдау сұралады.
4. Формат таңдау
БЖБ әртүрлі форматта өткізілуі мүмкін:
- Тест түріндегі тапсырмалар;
- Ашық сұрақтар;
- Практикалық тапсырмалар;
- Жоба немесе зерттеу жұмыстары.
Тапсырмалардың форматы бөлімнің мазмұнына және оқу мақсаттарына байланысты таңдалады.
5. Уақытты белгілеу
БЖБ өткізу уақыты оқушылардың тапсырмаларды толық орындауына жеткілікті болуы керек. Әдетте, бір БЖБ-ға 40-50 минут беріледі. Бұл оқушыларға тапсырмаларды асықпай орындауға мүмкіндік береді.
БЖБ-ны өткізу
БЖБ өткізу кезінде мұғалімдерге келесі қағидаларды сақтау ұсынылады:
1. Түсіндіру
Оқушыларға тапсырмаларды орындау бойынша нақты нұсқаулық беріледі. Барлық сұрақтарға алдын ала жауап беріліп, түсініспеушіліктер жойылады.
2. Қадағалау
БЖБ кезінде мұғалім оқушылардың жұмыс процесін бақылап, тәртіптің сақталуын қамтамасыз етеді. Бұл академиялық адалдықты сақтау үшін маңызды.
3. Бағалау
Тапсырмалар орындалғаннан кейін, мұғалімдер оларды алдын ала анықталған критерийлер бойынша бағалайды. Бұл кезеңде әрбір оқушының нәтижесі объективті түрде тексерілуі қажет.
БЖБ нәтижелерін талдау
БЖБ аяқталғаннан кейін, оның нәтижелері мұқият талданады. Бұл талдау мұғалімдер мен оқушыларға пайдалы болады:
- Оқушылар үшін: Олар өздерінің күшті және әлсіз жақтарын анықтай алады, бұл болашақта оқу процесін жақсартуға көмектеседі.
- Мұғалімдер үшін: Нәтижелер оқыту әдістерін түзетуге және оқушылардың біліміндегі олқылықтарды толтыруға мүмкіндік береді.
БЖБ-ны жақсарту бойынша кеңестер
- Тапсырмаларды әртараптандыру
Оқушылардың қызығушылығын арттыру үшін әртүрлі форматтағы тапсырмаларды қолданыңыз. Мысалы, графиктер, диаграммалар немесе суреттерді қосу тапсырмаларды қызықты етеді. - Кері байланыс беру
Оқушыларға нәтижелері туралы толық ақпарат беріңіз. Кері байланыс оқушылардың жетістіктерін түсініп, өздерін дамытуға ынталандырады. - Академиялық адалдықты сақтау
БЖБ өткізу кезінде плагиат немесе көшіруді болдырмау үшін қатаң бақылау жасаңыз. Бұл оқушылардың білімін әділ бағалауға мүмкіндік береді.
Қорытынды
БЖБ қалай жасалады деген сұраққа жауап іздеу барысында біз оның оқу процесіндегі маңызды рөлін анықтадық. БЖБ — бұл оқушылардың білімін әділ бағалауға, оқыту әдістерін жетілдіруге және оқушылардың болашақта жақсы нәтижелерге қол жеткізуіне ықпал ететін құрал. Мұғалімдер бұл бағалау түрін тиімді жоспарлап, ұйымдастыру арқылы білім беру сапасын арттыра алады.
