Декреттік төлем қалай есептеледі?
Қазақстандағы декреттік төлемдер – жұмыс істейтін әйелдердің еңбегіне көрсетілетін әлеуметтік қолдау түрі. Әсіресе жүктілік пен босануға дайындық кезінде қаржылай көмек алу маңызды. Бұл мақалада декреттік төлемді есептеу тәсілі, оның ерекшеліктері мен қажетті құжаттарды дайындау жолдары туралы толық ақпарат береміз.
Декреттік төлем дегеніміз не?
Декреттік төлем – бұл әйелдерге жүктілік және босану кезінде берілетін қаржылай көмек. Мұндай төлемдер уақытша еңбекке жарамсыздық бойынша төлем санатына жатады және жұмыс істеп жүрген әйелдерге мемлекеттен немесе жұмыс берушіден беріледі.
Декреттік төлемді кімдер ала алады?
Декреттік төлем алуға құқығы бар тұлғалар:
- Ресми жұмыс істейтін әйелдер. Егер сіз еңбек келісімшарты бойынша жұмыс істесеңіз және әлеуметтік аударымдар жасалып тұрса, төлем алуға құқығыңыз бар.
- Жеке кәсіпкерлер. Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына тұрақты түрде жарна төлейтін жеке кәсіпкерлер де декреттік төлем ала алады.
- Мемлекеттік қызметкерлер. Мемлекеттік мекемелерде жұмыс істейтіндер де төлем алу құқығына ие.
Декреттік төлемді қалай есептейді?
Декреттік төлем мөлшері бірнеше факторға байланысты есептеледі. Ең бастысы, бұл төлем сіздің орташа айлық табысыңызға негізделеді. Есептеу формуласы мынадай:
Орташа айлық табыс = соңғы 12 айдағы жалпы табыс ÷ 12
Сосын, алынған орташа айлық табысты еңбекке жарамсыздық күндерінің санына көбейту керек. Қазақстанда декреттік демалысқа 126 күн беріледі (73 күн – жүктілік бойынша, 53 күн – босанғаннан кейінгі демалыс). Егер босану күрделі жағдайда өтсе, 140 күн беріледі.
Мысалы:
Егер сіздің соңғы 12 айдағы жалпы табысыңыз 4 200 000 теңге болса, орташа айлық табысыңыз 350 000 теңге болады. 126 күнге төленетін төлемді есептеу үшін:
350 000 × 4,2 = 1 470 000 теңге
Бұл сома зейнетақы жарнасын алып тастағаннан кейін төленеді.
Әлеуметтік аударымдардың рөлі
Декреттік төлемді есептеу кезінде әлеуметтік аударымдар маңызды рөл атқарады. Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына төленген жарналар сіздің төлеміңіздің негізі болып табылады. Сондықтан әлеуметтік аударымдарды уақытылы және толық төлеу өте маңызды. Егер аударымдар жасалмаған болса, төлем алу мүмкіндігі шектелуі мүмкін.
Қажетті құжаттар
Декреттік төлем алу үшін келесі құжаттарды дайындау қажет:
- Жеке куәлік көшірмесі.
- Еңбекке жарамсыздық парағы. Бұл құжатты медициналық мекемеден аласыз.
- Банктік шоттың нөмірі. Төлемді алу үшін банк шотыңыз болуы қажет.
- Жұмыс орнынан анықтама. Бұл құжатта сіздің жалақыңыз бен жұмыс өтілі көрсетіледі.
- Әлеуметтік аударымдар туралы ақпарат. Әлеуметтік сақтандыру қорына аударылған сомалар көрсетілген анықтама қажет.
Декреттік төлемнің ерекшеліктері
- Зейнетақы жарналары ұсталады. Төлемнен міндетті зейнетақы жарнасы (10%) шегеріледі.
- Салықтардан босатылады. Декреттік төлемге жеке табыс салығы салынбайды.
- Демалыс күндері есепке алынады. 126 күнге кіретін барлық күндер есепке алынады, оның ішінде мереке күндері де бар.
Декреттік төлем алу үшін кеңестер
- Құжаттарды ертерек жинаңыз. Жүктіліктің 30 аптасынан бастап еңбекке жарамсыздық парағын алу керек.
- Әлеуметтік аударымдарға назар аударыңыз. Егер аударымдар толық болмаса, төлем мөлшері де төмен болуы мүмкін.
- Жұмыс берушімен байланыста болыңыз. Қажетті құжаттарды уақытында тапсыруды қадағалаңыз.
- Электронды қызметтерді пайдаланыңыз. Құжаттарды электронды түрде рәсімдеу уақытты үнемдейді.
Жиі қойылатын сұрақтар
1. Жұмыс істемейтін әйелдер декреттік төлем ала ала ма?
Жоқ. Егер әлеуметтік аударымдар жасалмаса, декреттік төлем алу мүмкін емес. Бірақ мемлекет тарапынан бір реттік жәрдемақы беріледі.
2. Декреттік төлемнің ең аз мөлшері қандай?
Ең төменгі мөлшер заңнамаға сәйкес ең төменгі айлық көрсеткішке байланысты есептеледі.
3. Төлемді қанша уақыт ішінде аламын?
Барлық құжаттар тапсырылғаннан кейін төлем әдетте 7-10 жұмыс күні ішінде беріледі.
Қорытынды
Қазақстанда декреттік төлем – жұмыс істейтін әйелдерге көрсетілетін маңызды қолдау түрі. Декретный қалай есептеледі деген сұраққа жауап беру үшін орташа айлық табыс, әлеуметтік аударымдар және төлемді есептеу формулаларын білу қажет. Құжаттарды дұрыс жинап, мерзімінде тапсыру арқылы төлемді уақытында алуға болады.
Жүктілік пен босануға дайындалу кезінде декреттік төлемдерді алу тәртібін білу сіздің қаржылық жағдайыңызды жақсартуға көмектеседі. Ең бастысы – құжаттарды алдын ала дайындап, заңды талаптарға сәйкес әрекет ету.
