Елімізде баспана мәселесі қалай шешілуде – өзекті шолу
Қазіргі Қазақстан қоғамында баспана – ең өзекті әрі күн тәртібінен түспейтін тақырыптардың бірі. Жас отбасы болсын, жалғызбасты ана болсын немесе ауылдан қалаға көшкен азамат болсын – барлығының арманы бір: өз шаңырағы, жеке баспанасы болу. Осыдан бірнеше жыл бұрын тұрғын үй тек шектелген адамдар тобына қолжетімді болып келсе, бүгінгі таңда мемлекет түрлі тетіктер мен бағдарламалар арқылы бұл мәселені шешуге бағытталған нақты қадамдар жасауда.
Мемлекеттік бағдарламалар – тұрғын үйге алғашқы қадам
Соңғы жылдары Үкімет тұрғын үй мәселесін шешу жолында жүйелі мемлекеттік бағдарламалар қабылдады. Олардың ішінде көпшілікке жақсы таныс “Нұрлы жер”, “Бақытты отбасы”, “7-20-25” және соңғы уақытта танымал болып келе жатқан “Отбасы банкі” арқылы жүзеге асырылатын механизмдер бар. Бұл бағдарламалар әртүрлі топтағы халыққа – көпбалалы отбасыларға, жастарға, мүмкіндігі шектеулі жандарға – арзан әрі ұзақмерзімді несиемен үй алуға мүмкіндік береді.
Мысалы, “Бақытты отбасы” бағдарламасы бойынша жылдық мөлшерлеме небары 2%, бастапқы жарна небары 10%. Бұл – елдегі әлеуметтік әлсіз топтарға үй иесі болуға зор мүмкіндік.
Ипотекалық несиелеу – қаржылық еркіндіктің негізі
Бұрындары банктен ипотека алу көпшілік үшін қорқынышты әрі түсініксіз көрінетін. Ал бүгінде, тұрғындардың қаржылық сауаты артқан сайын, ипотека – үй алудың ең кең таралған жолдарының біріне айналды. Әсіресе “7-20-25” бағдарламасы шеңберінде ұсынылатын несиелердің талаптары салыстырмалы түрде жеңіл. Бұл бастама арқылы көптеген азаматтар қолжетімді пайыздық мөлшерлемемен баспаналы бола алды.
Сонымен қатар, мемлекет бұл жүйені үнемі жетілдіріп отыруға тырысады. Мысалы, «Отбасы банкі» депозит жүйесі арқылы болашақта үй алуға дайындалуға жағдай жасап отыр. Бұл – қаржыны жинақтауға да, несие алуға да тиімді.
Қолжетімді баспана құрылысы – нарықтағы теңгерім
Қарапайым азаматтардың үй алу мүмкіндігін арттыру үшін мемлекет қолжетімді баспана салуға ерекше назар аударады. Қалалар мен облыс орталықтарында көпқабатты тұрғын үйлердің қарқынды салынып жатқанын байқауға болады. Бұл үйлердің бір бөлігі мемлекеттік бағдарламалар арқылы бөлінсе, қалған бөлігі нарыққа шығарылып, орта табыс деңгейіндегі адамдар үшін ұсынылады.
Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент сияқты ірі мегаполистерде жыл сайын жаңа тұрғын үй кешендері пайдалануға берілуде. Сонымен қатар, инженерлік инфрақұрылым – су, газ, электр жүйелері – де қатар дамытылып жатыр. Бұл тек үйлерді ғана емес, тұтас шағын аудандарды қалыптастыруға алып келеді.
Цифрлық жүйелер мен ашықтық – жаңа бағыт
Бүгінде кез келген тұрғын үй бағдарламасына қатысу үшін электронды үкімет порталы арқылы өтінім беруге болады. Бұл – сыбайлас жемқорлықты азайтып, процесті барынша ашық етуге бағытталған маңызды қадам. Мәселен, Otbasybank.kz платформасында кезек ретін тексеру, өтінім беру, немесе депозит жайлы ақпарат алу – бәрі онлайн жүзеге асады.
Осылайша, тұрғын үйге қатысты шешімдер қабылдау процесі қарапайым әрі қолжетімді бола түсуде.
Жастар мен ауыл тұрғындарына арналған бастамалар
Еліміздегі жастар – басты басымдықтардың бірі. Оларға арналған арнайы бағдарламалар да қарастырылған. Мысалы, Алматы қаласында іске қосылған “Алматы жастары” бағдарламасы арқылы жастар төмен пайызбен үй ала алады. Бұл бастама басқа қалаларға да таралып келеді.
Ауыл жастарына келсек, олар үшін “Ауыл – ел бесігі” бағдарламасы аясында арзан үй салуға немесе сатып алуға жағдай жасалуда. Бұл қалаға жаппай көшу процесін баяулатып, ауылды дамытуға серпін беруде.
Көпқабатты үйлер мен жеке сектор арасындағы тепе-теңдік
Соңғы жылдары жеке үй салып алғысы келетін азаматтардың саны артып келеді. Мемлекет бұл сұранысты ескере отырып, жеке тұрғын үй салу үшін жер телімдерін бөлу жұмыстарын жүргізуде. Сонымен қатар, құрылыс материалдарының бағасын тұрақтандыру мақсатында отандық өндіріс орындарына қолдау көрсетіліп отыр.
Міне, осындай кешенді шаралар арқылы елімізде баспана мәселесі біртіндеп шешімін тауып келеді.
