Емтихан алдындағы дұға: білім мен тыныштыққа жол
Емтихан – әрбір шәкірттің өміріндегі маңызды кезеңдердің бірі. Бұл сәтте тек білім ғана емес, сабыр, сенім және рухани күш қажет. Ислам дінінде кез келген істі бастар алдында дұға ету – жүрекке тыныштық сыйлайтын, Алланың разылығын тілейтін ізгі амал. Сондықтан емтиханға кірмес бұрын дұға оқу – білімді нығайтуға, қорқыныш пен уайымнан арылуға көмектеседі.
Емтихан алдындағы дұғаның мәтіні
Арабша:
رَبِّ زِدْنِي عِلْمًا
Транскрипциясы:
Rabbi zidnī ‘ilman
Қазақша мағынасы:
«Раббым, білімімді арттыра гөр». (Таһа сүресі, 20:114)
Тағы бір дұға:
Арабша:
اللَّهُمَّ لاَ سَهْلَ إِلاَّ مَا جَعَلْتَهُ سَهْلاً، وَأَنْتَ تَجْعَلُ الحَزْنَ إِذَا شِئْتَ سَهْلاً
Транскрипциясы:
Allāhumma lā sahlā illā mā ja‘altahu sahlā, wa anta taj‘alu al-ḥazna idhā shi’ta sahlā
Қазақша аудармасы:
«Уа, Аллам! Сен жеңіл еткеннен басқа еш нәрсе жеңіл емес. Егер қаласаң, қиын нәрсені де жеңілдетесің». (хадис – Ибн Хиббан)
Қайнар көздері
- Құран: «Раббым, білімімді арттыр» (Таһа сүресі, 20:114).
- Хадис: Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с.) әрбір істі Алланы еске алумен бастауға кеңес берген.
- Ислам ғалымдары: білім ізденуші әрдайым Алладан жеңілдік сұрап, дұға етуі қажет екенін атап өткен.
Қашан және қалай оқу керек?
- Емтихан алдында: аудиторияға кірер алдында немесе үйде дайындық кезінде.
- Емтихан үстінде: іштен, іштей айтуға болады.
- Тәртібі:
- Ниетіңізді дұрыстаңыз («білім – Алланың разылығы үшін»).
- Қол жайып немесе іштей ықыласпен оқыңыз.
- Дұғадан соң «Бисмилләһ» деп бастаңыз.
Рухани мәні
- Сабыр мен сенім береді. Дұға уайым мен қорқынышты азайтады.
- Білімді нығайтады. Алланың көмегін сұраған шәкірт жүрегі ашылады.
- Тәуекелді үйретеді. Барлық нәтижені Алланың қалауына тапсырады.
Қазақ мәдениетіндегі рөлі
Қазақ халқы «Бісмілләмен басталған іс берекелі болады» деп айтқан. Жастарды емтиханға шығарғанда ата-аналар бата беріп, дұға оқып шығарып салған. «Жас балаға дұға – білімнің шамшырағы» деген халық даналығы бар.
Практикалық кеңестер
- Дұғаны жаттап алып, емтихан күні бірнеше рет қайталаңыз.
- Дұға еткенде жүрегіңізді сабырға шақырыңыз.
- Дұға оқу – жалқаулықты ақтау емес, білімге күш салғаннан кейінгі рухани қолдау екенін ұмытпаңыз.
Жиі кездесетін қателіктер
- Қателік: Дұға оқымай, тек өз күшіне сену.
Дұрыс: Дұға – күшті толықтыратын рухани көмек. - Қателік: Дұғаны тек арабша айту міндетті деп ойлау.
Дұрыс: Негізгісі – ықылас. Қазақша немесе жүректен шыққан тілек те қабыл болады.
