Ежелгі материк қалай аталады – Қысқаша шолу
Жер шарының геологиялық тарихы жүздеген миллион жылдарға созылады. Сол кезеңдерде қазіргі континенттер біртұтас үлкен құрлықтан тарағаны туралы ғылымда нақты дәлелдер бар. Бұл ұлы құрлық Пангея деп аталады. Пангея шамамен 335 миллион жыл бұрын қалыптасып, 175 миллион жыл бұрын ажырай бастады. Ғалымдардың пайымдауынша, осы құрлықтың бөлінуінен қазіргі Африка, Еуразия, Америка, Австралия мен Антарктида пайда болған.
Пангея — материктердің бастауы болған алып құрылым. Оның өмір сүру кезеңінде қазіргі жағалаулар мен тау жүйелері мүлде басқаша орналасқан. Мысалы, қазіргі Гималай таулары немесе Альпі жоталары сол заманда болмаған. Бұл таулар Пангея бөлініп, тектоникалық плиталардың қозғалысынан кейін ғана пайда болды.
Материктердің қозғалысы – ерекше құбылыс. Бұл үдеріс тек геология ғылымында ғана емес, климат, өсімдіктер дүниесі мен жануарлар әлемінің дамуына да үлкен әсер етті. Пангеяның бөлінуі барысында теңіздер мен мұхиттар пайда болды, экожүйелер өзгерді, тіршілік иелері жаңа орталарға бейімделді. Кейбір жануарлар түрлері тек бір материкте ғана сақталып қалуы осы географиялық оқшауланудың нәтижесі.
Ежелгі материк қалай аталады деген сұраққа жауап беру барысында, Пангея атауы тек атау ғана емес, сонымен қатар Жер тарихындағы маңызды кезеңді білдіретін ғылыми ұғым екенін түсінеміз. Бұл атау бізге геологиялық дәуірлер туралы көп мағлұмат беріп қана қоймай, адамзаттың табиғатпен байланысын да тереңірек ұғынуға мүмкіндік береді.
Бүгінгі таңда материктер бір-бірінен алыстап бара жатқанымен, олардың шығу тегі бір екендігі – бізге ортақ өткеніміздің белгісі. Жер бетіндегі өзгерістер ешқашан тоқтаған емес. Континенттер әлі де қозғалыста, ал ғалымдар болашақта олар қайта бірігуі мүмкін деп болжайды. Бұл үрдіс жүздеген миллион жылдарда жүзеге асатындықтан, біз оны көре алмаймыз, бірақ бүгінгі зерттеулер соның негізін қалап жатыр.
