Грыжаны қалай емдеуге болады – Тиімді тәсілдер мен кеңестер
Адам ағзасы – өте күрделі әрі нәзік жүйе. Кейде бұл жүйеде түрлі бұзылыстар пайда болып, күнделікті өмір сапасына әсер етеді. Солардың бірі – грыжа деп аталатын дерт. Бұл жағдай адамның денсаулығына ғана емес, психологиялық жай-күйіне де кері әсер етуі мүмкін. Бұл мақалада грыжаның себебі, белгілері және оны емдеу жолдары туралы толығырақ тоқталамыз.
Грыжа деген не?
Грыжа – бұл ішкі ағзалардың өз орны мен шекарасынан тыс шығып кетуі. Яғни бұлшық еттердің әлсіреуі немесе жарылуы салдарынан ішкі ағза не оның бөлігі тері астына немесе басқа анатомиялық қуыстарға орын ауыстырады. Көбінесе іштің төменгі бөлігінде байқалады, бірақ ол омыртқааралық дискілерде де пайда болуы мүмкін.
Неліктен грыжа пайда болады?
Грыжаның пайда болуына бірнеше фактор әсер етеді:
- Ауыр зат көтеру – ішкі қысымның артуына әкеліп, бұлшық еттердің кернеуін жоғарылатады.
- Туа біткен әлсіздік – кейбір адамдардың дәнекер тіндері әлсіз болып келеді.
- Жүктілік және босану – іш қуысына қосымша қысым түседі.
- Артық салмақ – іштің бұлшық еттеріне үнемі күш түсіп тұрады.
- Жөтел немесе іш қату – қысымның жиі және ұзақ уақыт бойы әсер етуі.
Белгілері қандай?
Грыжа адамның қай бөлігінде пайда болуына қарай әртүрлі белгілермен көрінеді. Дегенмен жалпы ортақ белгілері бар:
- Көрінетін немесе сипап байқалатын ісік – тұрған кезде үлкейіп, жатқанда азаюы мүмкін.
- Ауырсыну немесе жайсыздық – қозғалыс кезінде, күлу немесе жөтелу кезінде байқалады.
- Қысыла бастағанда – жүрек айну, құсу, іш қату сияқты белгілер қосылады.
Егер грыжа қысылып қалса, бұл жедел медициналық көмек қажет ететін жағдай екенін есте ұстау керек.
Грыжаны емдеудің жолдары
Грыжаны емдеудің тәсілдері оның түріне, көлеміне және адамның жалпы жағдайына байланысты анықталады.
1. Дәрігерлік бақылау және диагностика
Алдымен, дәрігер УДЗ, МРТ немесе КТ арқылы грыжаның түрін және қауіптілігін анықтайды. Кейбір жағдайларда грыжа адамға аса кедергі келтірмейді, мұндайда тек қадағалау жеткілікті болуы мүмкін.
2. Консервативті тәсілдер
Консервативті емдеу тәсілдері – грыжаны толық жоймаса да, оның асқынуын тежейтін әдістер. Бұған мыналар жатады:
- Арнайы белбеулер (бандаждар) – ішкі ағзаларды өз орнында ұстап тұрады.
- Физиотерапия және жаттығу – бұлшық еттерді нығайтуға бағытталған.
- Ауыр зат көтермеу және өмір салтын өзгерту – салмақты азайтып, ішкі қысымды азайтуға көмектеседі.
Алайда бұл әдістер грыжаны мүлде емдемейді, тек уақытша жеңілдік береді.
3. Хирургиялық араласу – түбегейлі шешім
Егер грыжа үнемі мазалап, өмір сапасын төмендетіп жатса, ең тиімді әрі қауіпсіз шешім – операция жасау.
Операцияның бірнеше түрі бар:
- Грыжаны тігу (герниорафия) – грыжа пайда болған жер тігілетін классикалық әдіс.
- Торлы протез орнату (герниопластика) – әлсіз бұлшық ет орнына арнайы тор салынады.
- Лапароскопиялық тәсіл – минималды тіліктермен жасалатын заманауи операция.
Бүгінде хирургиялық емдеу әдістері қауіпсіз әрі жылдам орындалады. Қалпына келу кезеңі де бұрынғыдай ұзақ емес.
Қалпына келу кезеңі
Операциядан кейін науқас бірнеше күн ішінде ауруханадан шыға алады. Бірақ бірнеше апта бойы күтім қажет:
- Ауыр зат көтеруге тыйым салынады.
- Арнайы жаттығулар мен диета тағайындалады.
- Уақытылы дәрігерге қаралу – асқынулардың алдын алады.
Жалпы, дұрыс күтім мен режимді сақтау арқылы операциядан кейін толық айығуға болады.
Алдын алу жолдары
Грыжаның алдын алу – денсаулықты сақтаудың маңызды бөлігі. Ол үшін:
- Дене белсенділігін қалыпты ұстау, бұлшық еттерді нығайту.
- Артық салмақтан арылу – іш қысымын азайтады.
- Дұрыс тамақтану және іш қатудан сақтану.
- Ауыр көтермеу, көтеру қажет болса, дұрыс техникамен жасау.
