Іш өткенде не істеу керек – маңызды кеңестер
Іш өту – әртүрлі себептермен пайда болатын ас қорыту жүйесінің бұзылуы. Бұл жағдай адам ағзасында сұйықтық пен электролиттердің жоғалуына әкеліп, денсаулыққа теріс әсер етуі мүмкін. Сондықтан іш өткен кезде дереу шара қолдану өте маңызды. Осы мақалада «іш өткенде не істеу керек» деген сұраққа жауап беріп, негізгі себептер, алдын алу әдістері және емдеу жолдары туралы айтып өтеміз.
Іш өтудің негізгі себептері
Іш өтудің пайда болуына әкелетін көптеген факторлар бар. Олардың ішінде ең жиі кездесетіндері:
- Жұқпалы аурулар: Бактериялар, вирустар немесе паразиттер асқазан-ішек жолына түсіп, іш өтуді тудыруы мүмкін.
- Тағамнан улану: Сапасыз немесе бұзылған тағамдарды қолдану іш өтуге әкеледі.
- Асқазан-ішек жолдарының созылмалы аурулары: Мысалы, гастрит, колит, Крон ауруы.
- Дәрі-дәрмектердің әсері: Кейбір антибиотиктер немесе лаксативтер іштің өтуіне себеп болуы мүмкін.
- Стресс және мазасыздық: Психологиялық факторлар да ас қорыту жүйесіне әсер етіп, іш өтуді тудыруы мүмкін.
Іш өткенде қандай қауіп бар?
Іш өту – жай ғана уақытша ыңғайсыздық емес, ол организм үшін қауіпті болуы мүмкін. Бұл жағдайдың негізгі қауіптері мыналар:
- Дегидратация: Денеден көп мөлшерде сұйықтықтың шығуы әлсіздікке, бас айналуға, тіпті ауыр жағдайларда естен тануға әкелуі мүмкін.
- Электролиттердің бұзылуы: Калий, натрий және басқа маңызды минералдардың жетіспеушілігі жүрек қызметіне және бұлшықет жұмысына кері әсерін тигізеді.
- Иммунитеттің әлсіреуі: Ұзақ уақыт бойы іш өту организмнің қорғаныс күштерін төмендетуі мүмкін.
Іш өткенде не істеу керек?
Егер іш өту басталса, келесі қадамдарды орындау маңызды:
1. Сұйықтықты қалпына келтіру
Іш өткенде организмнен көп мөлшерде су жоғалады, сондықтан дегидратацияның алдын алу қажет. Суды жеткілікті мөлшерде ішу керек. Сонымен қатар, арнайы электролит ерітінділерін (мысалы, Регидрон) қолдануға болады. Бұл ерітінділер денедегі тұз бен минералдардың балансын қалпына келтіреді.
МАҢЫЗДЫ: Таза суды жиі және аз мөлшерде ішіңіз, бірден көп су ішу ішектің жұмысын қиындатуы мүмкін.
2. Диетаға көңіл бөлу
Іш өткен кезде тамақтану тәртібін өзгерту керек. Ауыр, майлы тағамдардан бас тартып, оңай қорытылатын тағамдарды тұтыну ұсынылады:
- Ұсынылатын тағамдар:
- Күріш сорпасы.
- Пісірілген картоп.
- Банан.
- Құрғақ ақ нан (тек жаңа піспеген түрі).
- Тауық сорпасы (майсыз).
- Тыйым салынған тағамдар:
- Майлы және қуырылған тағамдар.
- Ащы және қышқыл өнімдер.
- Сүт және сүт өнімдері (кейбір жағдайларда).
- Газдалған сусындар.
3. Халықтық әдістерді пайдалану
Іш өтуді тоқтату үшін кейбір халықтық әдістерді қолдануға болады:
- Қара шай: Қатты қайнатылған қара шай ішек жұмысын тұрақтандыруға көмектеседі.
- Құрма мен мейіз қайнатпасы: Бұл табиғи құрал организмді қажетті минералдармен қамтамасыз етеді.
- Қайнатылған күріш суы: Ішектегі сұйықтықты сіңіруге көмектеседі және іш өтуді тоқтатады.
4. Дәрі-дәрмектерді қолдану
Егер іш өту ұзаққа созылса, дәрігер кеңесі бойынша дәрі-дәрмектер қолдану керек:
- Сорбенттер: Белсендірілген көмір немесе Смекта сияқты препараттар токсиндерді сіңіруге көмектеседі.
- Пребиотиктер мен пробиотиктер: Ішектегі пайдалы бактериялардың балансын қалпына келтіреді.
- Антибиотиктер: Егер іш өту бактериялық инфекциямен байланысты болса, дәрігер тағайындайды.
ЕСКЕРТУ: Кез келген дәрі-дәрмекті қабылдамас бұрын дәрігермен кеңесіңіз.
5. Медициналық көмекке жүгіну
Егер іш өту бірнеше күннен астам жалғасса немесе төмендегі белгілер байқалса, дереу дәрігерге жүгініңіз:
- Қан аралас нәжіс.
- Қатты сусыздану белгілері (құрғақ ауыз, көздің шүңірейіп кетуі, зәрдің азаюы).
- Дене температурасының көтерілуі.
- Қатты іштің ауыруы.
Іш өтудің алдын алу
«Іш өткенде не істеу керек» деген сұрақты болдырмау үшін алдын алу шараларын орындау маңызды. Міне, негізгі әдістер:
- Гигиенаны сақтау: Қолды жиі жуып, тағамдарды мұқият тазалау қажет.
- Сапалы тамақ тұтыну: Тек жаңа піскен және сапалы өнімдерді қолдану.
- Суды тексеру: Ішуге тек қайнатылған немесе бөтелкедегі суды пайдалану.
- Вакцинация: Кейбір елдерде ішек инфекцияларынан сақтану үшін арнайы екпелер қолданылады.
Қорытынды
Іш өту – ағза үшін елеулі жағдай, бірақ дұрыс шаралар қабылданса, оны тез арада қалпына келтіруге болады. Ең бастысы – сұйықтық балансын сақтап, диетаға назар аудару және қажет болған жағдайда дәрігерге жүгіну. Осы кеңестерді орындасаңыз, «іш өткенде не істеу керек» деген сұраққа тиімді жауап таба аласыз. Денсаулығыңызға мұқият болыңыз және алдын алу шараларын ұмытпаңыз!
