Іш өтсе не істеу керек: пайдалы кеңестер
Іш өту – көптеген адамдар өмірінде кездесетін жайсыздықтардың бірі. Бұл құбылыс ас қорыту жүйесіндегі проблемалардан туындауы мүмкін және денсаулыққа елеулі әсер етуі мүмкін. Іш өтсе не істеу керек деген сұраққа нақты жауап алу үшін бұл мақалада іш өтудің себептері, белгілері, емдеу әдістері және алдын алу шаралары туралы толық ақпарат береміз.
Іш өтудің негізгі себептері
Іш өту көптеген факторлардан туындайды. Олардың ішіндегі ең көп кездесетіндері:
- Тамақтан улану
Тазартылмаған немесе сапасыз тамақ іш өтуге жиі себеп болады. Әсіресе көше тағамдары немесе дұрыс сақталмаған азық-түлік қауіпті. - Инфекциялық аурулар
Бактериялар (мысалы, сальмонелла, эшерихия коли) және вирустар (ротавирус, норовирус) ішекке түсіп, инфекция тудырады. - Аллергиялық реакциялар
Кейбір тағамдарға (мысалы, лактоза, глютен) сезімталдық іш өтудің себебі болуы мүмкін. - Стресс және эмоционалды факторлар
Күшті эмоциялар немесе мазасыздық ас қорыту жүйесіне әсер етіп, іш өтуге әкелуі мүмкін. - Медициналық препараттардың әсері
Антибиотиктер және басқа дәрілер ішек микрофлорасына әсер етіп, іш өтуді тудыруы мүмкін.
Іш өтудің белгілері
Іш өту жеңіл немесе ауыр түрде болуы мүмкін. Оның негізгі белгілері мыналар:
- Сұйық нәжіс – тәулігіне бірнеше рет болуы;
- Қарынның ауруы немесе түйілуі;
- Құсу немесе жүрек айну;
- Қызу көтерілуі;
- Әлсіздік және сусыздану.
Егер бұл белгілер ұзақ уақыт сақталса немесе нашарлай берсе, дәрігерге жүгінген дұрыс.
Іш өтсе не істеу керек: Алғашқы көмек
Іш өту басталған кезде оны емдеу үшін келесі қадамдарды орындауға болады:
1. Сусызданудан сақ болу
Іш өту кезінде организм көп сұйықтық жоғалтады, сондықтан суды жиі ішу керек. Регидратация ерітінділері (тұз қосылған арнайы сусындар) өте тиімді. Егер олар қолжетімді болмаса, үйде бір литр суға 1 шай қасық тұз және 1 ас қасық қант қосып, ерітінді дайындауға болады.
2. Диета сақтау
Іш өту кезінде майлы, ауыр тағамдардан аулақ болыңыз. Төмендегі тағамдар пайдалы болуы мүмкін:
- Сұйық ботқалар (мысалы, күріш ботқасы);
- Пісірілген немесе буға дайындалған көкөністер;
- Құрғақ нан немесе крекерлер;
- Банан және алма пюресі.
3. Дәрі-дәрмек қолдану
Іш өтуді емдеу үшін белсендірілген көмір, смекта немесе лоперамид сияқты дәрілер қолданылуы мүмкін. Бірақ дәрі-дәрмекті қолданбас бұрын дәрігермен кеңесу ұсынылады.
4. Тыныштық сақтау
Дене шаршаған болса, демалу өте маңызды. Физикалық белсенділікті шектеп, энергияны қалпына келтіруге тырысыңыз.
Қашан дәрігерге бару керек?
Іш өтсе не істеу керек деген сұраққа жауап іздегенде, кейде өз бетімен емделу жеткіліксіз болуы мүмкін. Мына жағдайларда дәрігерге жүгіну керек:
- Іш өту бірнеше күн бойы тоқтамаса;
- Қызу 38°C-тан жоғары болса;
- Нәжісте қан байқалса;
- Сусыздану белгілері (ауыздың құрғауы, әлсіздік, терлеудің азаюы) болса;
- Балалар мен қарт адамдардың денсаулығы нашарласа.
Іш өтудің алдын алу шаралары
Іш өтуді болдырмау үшін келесі шараларды орындау маңызды:
- Тамақ гигиенасын сақтау
Тамақ әзірлеу кезінде қолды жуу, өнімдерді мұқият өңдеу және дұрыс сақтау қажет. - Су сапасын бақылау
Шикі суды ішпеу, тек қайнатылған немесе тазартылған суды пайдалану. - Аллергия тудыратын тағамдардан аулақ болу
Егер белгілі бір тағамдарға реакцияңыз бар екенін білсеңіз, оларды рационыңыздан алып тастаңыз. - Вакцинация жасау
Кейбір инфекциялық аурулардан қорғану үшін арнайы вакциналар бар. Мысалы, ротавирусқа қарсы вакцина балаларға ұсынылады. - Стрессті басқару
Эмоционалды жағдайыңызды бақылауда ұстау ішек денсаулығы үшін маңызды.
Дәстүрлі емдеу әдістері
Іш өтуді емдеуде халықтық тәсілдерді де қолдануға болады. Бірақ бұл әдістер дәрігердің кеңесімен бірге қолданылғаны дұрыс.
- Күріш суы
Күріш қайнатылып, суы іш өтуді басуға көмектеседі. - Мята шайы
Ас қорыту жолдарын тыныштандырып, ішекке оң әсер етеді. - Қара шай
Таниндер сұйық нәжісті азайтады және организмді нығайтады.
Қорытынды
Іш өту – бұл ас қорыту жүйесінің қалыптыдан тыс жағдайы, бірақ оны дұрыс басқару арқылы денсаулықты қалпына келтіруге болады. Іш өтсе не істеу керек деген сұраққа жауап іздегенде, ең алдымен, суды жеткілікті мөлшерде ішу және жеңіл тағамдарды тұтыну маңызды. Ал ауыр жағдайларда дәрігерге жүгінген дұрыс.
