Бүйрек дәрігері қалай аталады – маман түрі мен қызметі

Адам денсаулығы — күрделі әрі нәзік жүйе. Әрбір мүшенің өзіндік рөлі бар, ал олардың бірі — бүйрек — ағзаның сүзгісі іспетті қызмет атқарады. Ол қаннан қажетсіз заттарды шығарып, ағзаның ішкі ортасын тұрақты ұстап тұрады. Сондықтан бүйрек жұмысының бұзылуы бүкіл денсаулыққа әсер етеді. Мұндайда қай маманға жүгіну керек екенін білу маңызды.

Бүйректің қызметі қандай?

Бүйрек – адам ағзасындағы ең маңызды органдардың бірі. Ол:

• Қанды сүзгіден өткізіп, зәр шығару арқылы қажетсіз заттарды ағзадан шығарады;
• Су мен тұз теңгерімін реттейді;
• Қан қысымын қалыпта ұстайтын гормондар бөледі;
• Қан түзілу процесіне қатысады (эритропоэтин гормоны арқылы).

Бұл қызметтер бұзылғанда, адамда шаршағыштық, ісіну, артық сұйықтық жиналу сияқты белгілер пайда болады.

Қандай жағдайда бүйрек ауруы болуы мүмкін?

Бүйрек аурулары әртүрлі себептерден туындайды. Олардың ішінде:

• Созылмалы аурулар (гипертония, қант диабеті);
• Инфекциялар (пиелонефрит, гломерулонефрит);
• Тұқым қуалайтын ақаулар;
• Бүйрек тастары;
• Улану немесе дәрілік заттардың әсері.

Белгілері байқалған сәтте дереу дәрігерге қаралу қажет. Себебі бүйрек ауруы көп жағдайда жасырын түрде дамиды.

Қандай белгілерге мән беру керек?

Егер мынадай жағдайларды байқасаңыз, маман көмегіне жүгіну керек:

• Несептегі өзгерістер (түсінің қараюы, иісінің өзгеруі);
• Ісіну (әсіресе бет пен аяқта);
• Бел аймағындағы ауырсыну;
• Қан қысымының тұрақсыздығы;
• Тәбеттің жоғалуы, жүрек айну;
• Тез шаршау, әлсіздік.

Бұл белгілерді елемеу — аурудың асқынуына алып келуі мүмкін.

Бүйрекпен кім айналысады?

Аталған белгілер байқалса, ең алдымен терапевтке қаралу ұсынылады. Ол қажетті зерттеулер жүргізіп, нақты диагноз қойылған жағдайда бейінді маманға жібереді. Ал бүйрек ауруларына тікелей маманданған дәрігер – нефролог деп аталады.

Нефролог қандай қызмет атқарады?

Нефролог — бүйрек ауруларын диагностикалау, емдеу және алдын алу саласындағы маман. Оның негізгі жұмыстары:

• Зәр мен қан талдаулары арқылы диагноз қою;
• УДЗ, томография секілді зерттеулер жүргізу;
• Созылмалы бүйрек жеткіліксіздігін бақылау;
• Диализ қажеттілігін анықтау;
• Бүйрек трансплантациясына дейінгі дайындықпен айналысу;
• Диетолог және басқа дәрігерлермен бірлесіп, кешенді ем жоспарын құру.

Нефрологтың көмегі созылмалы аурулар кезінде, бүйрек жеткіліксіздігі дамығанда немесе зәр анализінде ауытқулар байқалғанда өте қажет.

Уролог пен нефрологтың айырмашылығы бар ма?

Көп жағдайда адамдар уролог пен нефрологты шатастырады. Алайда бұл екеуі екі түрлі салаға жауап береді:

• Уролог — несеп жолдары, қуық, несепағар, жыныс мүшелері сияқты жүйелерді зерттейтін және қажет болған жағдайда ота жасайтын маман;
• Нефролог — тек бүйрекпен байланысты медициналық емдеу жағына жауапты. Ол хирург емес, ал хирургиялық араласуды қажет ететін жағдайларда науқасты урологқа жібереді.

Нефрологқа қалай дайындалу керек?

Дәрігерге бармас бұрын:

• Соңғы зерттеу нәтижелерін өзіңізбен ала барыңыз (қан, зәр анализдері);
• Қандай белгілер мазалайтынын нақты сипаттап айтыңыз;
• Қолданған дәрі-дәрмектердің тізімін жасаңыз.

Бұл дәрігердің дұрыс әрі жылдам шешім қабылдауына сеп болады.

Бүйрек ауруларының алдын қалай алуға болады?

Аурудың алдын алған – емдегеннен оңай. Ол үшін:

• Суды жеткілікті мөлшерде ішіңіз (күніне 1.5–2 литр);
• Тұзды, ащы тағамдарды шектеңіз;
• Артериялық қысымды бақылауда ұстаңыз;
• Күнделікті физикалық белсенділікпен айналысыңыз;
• Артық салмақтан арылыңыз;
• Антибиотиктер мен ауыр дәрілерді тек дәрігер нұсқауымен қабылдаңыз;
• Жылына кемінде бір рет жалпы қан мен зәр анализдерін тапсырыңыз.