Келісімшарт жазу тәртібі: маңызды кеңестер мен құрылымы
Келісімшарт – кез келген екі тарап арасындағы құқықтық және қаржылық қатынастарды нақтылайтын маңызды құжат. Бұл құжат тараптардың міндеттері мен құқықтарын айқындап, олардың арасындағы мүмкін болатын келіспеушіліктерді болдырмауға көмектеседі. Әсіресе, заңды немесе жеке тұлғалар арасында келісім жасасу кезінде келісімшарт дұрыс және түсінікті жазылуы керек. Бұл мақалада келісімшарттың құрылымы мен оны жазу ерекшеліктерін талқылаймыз.
Келісімшарттың негізгі бөлімдері
Келісімшарт жазу барысында оның құрылымы айқын әрі жүйелі болуы қажет. Құжатты дайындау кезінде мынадай негізгі бөлімдерді ескеру маңызды:
1. Тараптардың атауы
Келісімшартта қатысушы тараптардың толық атауы мен деректемелері көрсетіледі. Бұл заңды тұлғалар үшін – компанияның атауы, тіркелу нөмірі, заңды мекенжайы және өкілдің аты-жөні болуы мүмкін. Ал жеке тұлғалар үшін – аты-жөні, жеке куәлік нөмірі және тұрғылықты мекенжайы жазылады.
2. Келісімшарттың мәні
Бұл бөлімде келісімшарттың негізгі мақсаты мен оның нысаны көрсетіледі. Мысалы, қызмет көрсету, тауар жеткізу немесе қаржылық қарыз беру сияқты мәліметтер толық жазылады.
3. Міндеттемелер
Тараптардың әрқайсысы орындайтын міндеттемелерін нақтылап көрсету керек. Мұнда орындалу мерзімі, сапа талаптары және көлемі сияқты аспектілер көрсетілуі тиіс.
4. Жауапкершілік
Егер тараптардың бірі келісімшарттың шарттарын бұзса, оған қандай жауапкершілік жүктелетінін көрсету маңызды. Бұл айыппұлдар, шығынды өтеу немесе келісімшартты бұзу түрінде болуы мүмкін.
5. Мерзімдер
Келісімшарттың жарамдылық мерзімі, оның басталу және аяқталу уақыты анық көрсетілуі қажет. Егер келісімшарттың мерзімі ұзартылатын болса, бұл туралы қосымша шарт енгізу керек.
6. Қосымша шарттар
Бұл бөлімде тараптар арасындағы арнайы келісімдер жазылады. Мысалы, форс-мажор жағдайлары, шартты өзгерту немесе бұзу тәртібі сияқты мәліметтер енгізіледі.
7. Тараптардың қолдары
Келісімшарттың заңды күші болуы үшін тараптардың қолтаңбалары және қажет болса мөрлері қойылады.
Келісімшарт жазу кезінде ескерілетін маңызды аспектілер
Құжаттың заңдылығы
Келісімшарт Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңдарына сәйкес болуы қажет. Егер құжат заң талаптарына қайшы келсе, ол жарамсыз деп танылады. Сондықтан келісімшартты дайындау алдында заңгермен кеңесу өте маңызды.
Тілдің анықтығы
Құжат түсінікті әрі қарапайым тілмен жазылуы тиіс. Қысқартулар мен күрделі терминдерді түсіндіріп отырған жөн. Түсініксіз немесе екіұшты сөздерден аулақ болған абзал.
Қателерден аулақ болу
Келісімшартта грамматикалық немесе орфографиялық қателердің болуы құжатты дұрыс түсінбеуге әкелуі мүмкін. Қателерді болдырмау үшін құжатты бірнеше рет тексеру қажет.
Заңгерлік растау
Егер келісімшарт күрделі құқықтық немесе қаржылық мәселелерді қамтыса, оны заңгерге тексертіп алу өте маңызды. Бұл тараптардың құқықтары мен міндеттемелерін дұрыс түсінуіне көмектеседі.
Келісімшарт жазудың қадамдары
1. Дайындық кезеңі
Келісімшарт жазу алдында тараптардың қажеттіліктері мен талаптарын талқылап алу керек. Бұл кезеңде келісімшарттың мазмұны мен негізгі шарттары анықталады.
2. Шаблон дайындау
Көп жағдайда стандартты келісімшарт үлгілері қолданылады. Мұндай шаблондар уақытты үнемдеуге көмектеседі, бірақ оларды нақты жағдайға бейімдеу қажет.
3. Мәтінді құрастыру
Әрбір бөлімді нақты әрі жүйелі түрде жазу керек. Құжаттың әрбір тармағы түсінікті болуын қадағалау маңызды.
4. Құжатты тексеру
Келісімшарт дайын болғаннан кейін, оны мұқият тексеру керек. Бұл кезде грамматикалық, стилистикалық және мазмұндық қателерді түзету қажет.
5. Қол қою
Келісімшарт екі тараптың да қол қоюымен заңды күшіне енеді. Егер тараптардың бірі қол қоймаса, құжат жарамсыз болып есептеледі.
Келісімшартты жазу кезінде жиі жіберілетін қателіктер
- Тараптардың деректемелерін толық көрсетпеу. Бұл құжаттың заңды күшін жоя алады.
- Жауапкершілік шарттарын нақтыламау. Қайшылық туған жағдайда бұл үлкен қиындық тудырады.
- Мерзімдерді дұрыс көрсетпеу. Бұл тараптардың міндеттерін орындау барысында түсінбеушілікке әкеледі.
- Құжатты заңгермен растаудың болмауы. Бұл әсіресе маңызды келісімшарттар үшін міндетті болып табылады.
Келісімшарт қалай жазылады?
Келісімшарт жазу барысында оның заңдылығын, мазмұнның анықтығын және барлық маңызды шарттардың қамтылуын қамтамасыз ету керек. Егер сіз келісімшартты өзіңіз жазуға сенімсіз болсаңыз, заңгердің көмегіне жүгінуді ұмытпаңыз. Бұл сіздің мүдделеріңізді қорғауға және ықтимал келіспеушіліктерден сақтануға мүмкіндік береді.
Қорытынды
Келісімшарт дұрыс жазылса, ол тараптардың арасындағы құқықтық қатынастарды реттеудің сенімді құралы болып табылады. Жоғарыда аталған кеңестерді ескере отырып, сіз келісімшартты дұрыс құрастырып, оны заңды және түсінікті ете аласыз. Ең бастысы – құжат мазмұнын мұқият тексеріп, барлық қажетті ақпараттың қамтылғанына көз жеткізу.
