Кермек суда кальций гидрокарбонаты бар екендігін қалай анықтауға болады
Күнделікті тұрмыста судың сапасы — денсаулық пен тұрмыстық техниканың ұзақ қызмет етуіне тікелей әсер ететін маңызды фактор. Әсіресе кермек су мәселесі — көпшіліктің назарын жиі аударатын жайт. Кермек су дегеніміз — құрамында еріген минералдар, негізінен кальций мен магний тұздары бар су. Бұл мақалада судың кермектігін және онда кальций гидрокарбонаты бар-жоғын қалай анықтауға болатынын қарастырамыз.
Кермек судың белгілері
Кермек суды тек арнайы зертханада емес, тұрмыстық жағдайда да оңай ажыратуға болады. Оның кейбір айқын белгілері бар:
- Қайнатқанда тұнба қалдырады. Ыдыстың түбінде ақшыл шөгінділер (накипь) пайда болады — бұл кальций мен магний тұздарының ыдырауынан туындайды.
- Сабын көпірмейді. Кермек су сабынмен жақсы реакцияға түспейді, сондықтан сабын аз көбіктенеді.
- Кір жуғанда киім қатайып қалады. Мұндай су киімнің жұмсақтығын жояды.
- Теріні құрғатады. Жуынғаннан кейін терінің тартылып, құрғауы байқалуы мүмкін.
Кальций гидрокарбонатын анықтаудың әдістері
Судың құрамында кальций гидрокарбонатының бар-жоғын анықтаудың бірнеше әдісі бар. Олардың әрқайсысы қолдану жағдайына, қажетті дәлдікке және қолжетімді құралдарға байланысты таңдалады.
1. Қайнату арқылы анықтау (үй жағдайында)
Бұл — ең қарапайым әрі қолжетімді әдіс. Бір стақан суды ыдысқа құйып, бірнеше минут қайнатып көріңіз. Егер ыдыстың түбінде немесе қабырғаларында ақшыл шөгінді қалса, бұл кальций немесе магний тұздарының бар екенін білдіреді.
Кальций гидрокарбонаты ыстық әсерінен ыдырап, кальций карбонатына айналып, тұнбаға түседі:
Ca(HCO₃)₂ → CaCO₃↓ + CO₂↑ + H₂O
Бұл реакция судың кермектігін табиғи жолмен азайтудың бір тәсілін де көрсетіп тұр.
2. Сабынмен сынау
Бұл әдіс ғылыми дәл болмаса да, тұрмыста тиімді. Шыны ыдысқа су құйып, бірнеше тамшы сұйық сабын немесе сабын ерітіндісін қосып, шайқап көріңіз. Егер көбік аз болса, су кермек және құрамында кальций иондары бар деген сөз. Ал көпірсе — су жұмсақ, яғни ондай тұздар аз немесе мүлде жоқ.
3. Тамшылы реактивпен сынау (арнайы тест-жиынтықтар)
Қазір дүкендерде судың кермектігін тексеруге арналған реактивтер жиынтығы сатылады. Мұндай жинақтарда арнайы тамшылар, шкалалар және нұсқаулықтар болады. Су сынамасына бірнеше тамшы реактивті тамызып, түсінің өзгеруіне қарап құрамын бағалауға болады.
Мұндай әдістер дәл нәтиже береді және кальций гидрокарбонатын ғана емес, басқа да минералдарды анықтай алады.
4. Лабораториялық талдау (дәл әрі кешенді әдіс)
Егер су құбыры немесе құдық суының сапасына күмәндансаңыз, оны арнайы зертханада тексерту — ең сенімді жол. Мұнда судың құрамындағы әртүрлі элементтердің мөлшері нақты есептеледі.
Зертханалық әдістердің бірі — титриметриялық әдіс. Мұнда судың құрамындағы кальций мен магний иондары арнайы реактивтер арқылы сандық түрде анықталады. Бұл нәтиже сізге кермектік деңгейін нақты көрсетеді және су тазарту әдісін дұрыс таңдауға мүмкіндік береді.
Неге кальций гидрокарбонатын анықтау маңызды?
Кальций гидрокарбонаты судың уақытша кермектігін тудырады. Мұндай су тұрмыста көптеген қиындықтар туындатады:
- Жылу құрылғыларының ішкі қабатында шөгінділер жинақталып, құрылғылардың қызмет ету мерзімі қысқарады.
- Құбырлар мен бойлерлердің өнімділігі төмендейді.
- Терінің, шаштың және киімнің сапасына әсер етеді.
- Жиі техникалық қызмет көрсету мен жөндеу шығындары артады.
Кермек суды жұмсартудың жолдары
Судың құрамында кальций гидрокарбонаты анықталған жағдайда, келесі әдістерді қолдануға болады:
- Қайнату — уақытша кермектікті азайту үшін тиімді.
- Ион алмастырғыш сүзгілер — суды тазарту құрылғылары арқылы кальций мен магний иондарын натрий иондарымен алмастырады.
- Реверсивті осмос (кері осмостық) жүйе — ең тиімді және кеңінен қолданылатын әдіс.
- Химиялық реагенттер — үлкен өндірістік қондырғыларда қолданылады.
