Мағрипа Жылқыбаева өмірбаяны – қазақ ғылымының көрнекті ғалымы
Мағрипа Шөжеғұлқызы Жылқыбаева (1945–2019) — қазақ ғылымының көрнекті өкілі, физика-математика ғылымдарының докторы, профессор, әрі Есік қорғанынан табылған Алтын адамның күміс зереншесіндегі 26 таңбаның құпиясын ашқан әлемдегі тұңғыш ғалым. Оның ғылыми еңбектері ежелгі өркениеттердің тарихын зерттеуге тың серпін беріп, қазақ жазба мұраларының жаңаша көзқараспен зерделенуіне мүмкіндік туғызды. Ғалымның өмірі мен шығармашылығы бүгінгі ұрпаққа үлгі болып табылады.
Мағрипа жылқыбаева өмірбаяны
1945 жылы Алматы облысы, Жамбыл ауданы, Жамбыл ауылында Шөжеғұл Жылқыбайұлы мен Гүлжамал Әбдікәрімқызының отбасында дүниеге келген. Жамбыл ауылындағы мектепті 1964 жылы медальмен бітірген алғашқы үздік түлек. 1969 жылы С.М. Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің физика факультетін тәмамдаған.
Ғылыми жолының басталуы
Радиацияның әсерін зерттеу проблемасымен айналысып, 1981 жылы Томск мемлекеттік университетінде «Исследование природы центров окраски в оптических кристаллах кальцита (CaCO₃)» тақырыбында кандидаттық диссертация қорғаған. 1991 жылы Мәскеуде физикадан «доцент» ғылыми атағын алған.
Ғылыми еңбектері мен жаңалықтары
Мағрипа Жылқыбаева – оптикалық кристалдарға радиацияның әсерін зерттеген әлемдегі тұңғыш ғалым. Оның еңбектері көптеген шетелдік және отандық зерттеушілерге негіз болды.
1972–1994 жылдары ғылыми конференцияларда белсенді қатысып, 2 авторлық куәлік пен 2 патент иеленген.
Педагогикалық қызметі және оқу құралдары
В.И. Ленин атындағы Қазақ политехникалық институтында (қазіргі Қ.И. Сәтбаев атындағы ҚазҰТУ) 1995 жылға дейін қызмет атқарды.
Ол «Жалпы физика курсының есептері» (1992), «Айналадағы радиация» (1990) атты оқу құралдарының авторы.
Публицистика және әдеби шығармашылық
Ғалымның зерттеу мақалалары мен әдеби еңбектері республикалық және халықаралық басылымдарда жарық көрді.
Ол Жамбыл Жабаевтың құпия қырларын зерттеген жалғыз жаратылыстанушы ғалым.
Жамбылтану саласындағы еңбектері
«Құпия күш құдіреті», «Жамбылдың жұмбақ сырлары», «Жамбылдың жасырын қасиеттері», «Жамбылдың биоөрістік қабілеті жайында» сияқты ғылыми мақалалары жарық көрді.
Радио мен жастар тәрбиесіндегі қызметі
1980-жылдары студенттермен бірге радио хабарлар ұйымдастырды. «Қоршаған ортаның ластануы және табиғатты қорғау физикасы» атты авторлық бағдарламаны жүргізген.
Сатиралық шығармалары
Қазақстан Жазушылар Одағының «Найзагер» сатирик қаламгерлер қауымдастығының мүшесі болған.
«Қисық шеге» (1986) және «Жалғасы бар ұтыс» (2019) жинақтарына сатиралық туындылары енген.
Қазақ тілі мен ұлттық руханият үшін атқарған еңбегі
Мағрипа Жылқыбаева – қазақ тілінің дамуы үшін күрескен қоғам қайраткері.
Ол орыс мектебін қазақ мектебіне айналдыру бастамасын көтеріп, ұлттық тіл мен мәдениетті насихаттаған ұстаз.
Алтын адам жазуларын зерттеу
Есік қорғанындағы Алтын адам жазуларын 30 жыл зерттеген әлемдегі тұңғыш физик.
Оптикалық әдіспен көне жазуларды оқып, 1000-нан астам петроглиф пен символдардың шифрын ашқан.
Ғылыми жаңалықтары мен конференциялардағы еңбектері
2009 жылы «Ұмай ананың құпиясы» тақырыбындағы баяндамасы халықаралық конференцияда жоғары бағаланған.
Кванттық физика және прото тіл зерттеулері
Мағрипа Жылқыбаева кванттық физика арқылы Есік қорғанындағы жазуларды расшифровка жасап, 25 том еңбек жазған.
Ол адамзаттың 50 мың жылдық тарихын ғылыми тұрғыда талдап, ежелгі өркениеттердің құпиясын ашқан ғалым.
Көне жазуларды оқу әдісі – Мағрипа Жылқыбаеваның әдісі
Жартастардағы петроглифтер мен көне таңбаларды кванттық оптика көмегімен оқу тәсілін алғаш ұсынған зерттеуші.
Шығармалары мен мұрасы
2019 жылы «Алтын адамның аманаты», «Алтын адамның мұрасы», «Құпия күштер құдіреті» атты кітаптары жарық көрді.
2024 жылы «Жамбылдың жұмбақ әлемі» еңбегі «Evo Press» баспасынан шыққан.
