«Парламенттік республика енгізу мәселесі қарастырылмайды»: Тоқаев ұсынған реформаларды түсіндірді

Қасым-Жомарт Тоқаев алғаш рет Қазақстан парламентін бір палаталы ету және Сенатты жою ұсынысы туралы пікір білдірді, деп хабарлайды dailykz Ақордаға сілтеме жасап.

Халықаралық форум қатысушыларымен кездесу

Ақорда мәліметіне сәйкес, Мемлекет басшысы «Құқық арқылы бейбітшілік пен болашақ» конституциялық әділдік халықаралық форумының қатысушыларымен кездесті. Оған Венеция комиссиясының төрайымы Клэр Бази Малори, БАӘ Жоғарғы федералдық сотының төрағасы Мохаммед Хамад Мохаммед әл-Бади әл-Захри, Африка конституциялық юрисдикция органдары конференциясының төрағасы Люк Малаба, Моңғолия Конституциялық сотының төрағасы Байасгалан Гунгаа қатысты.

Мемлекет басшысы қонақтарға елімізге жасаған сапары үшін ризашылығын білдірді.

«Венеция комиссиясының ерекше рөлін және оның үлгілі құқық тәжірибесін, сондай-ақ басқа елдердің озық конституциялық саясатын демократиялық институттарды дамыту мен адам құқықтарын тұрақты қамтамасыз ететін маңызды бағдар ретінде бағалаймыз. Конституциямыздың қабылданғанына 30 жыл толуын атап өтіп, оның әлеуметтік келісім, тұрақтылық пен динамикалық дамуды қамтамасыз етудегі негізгі рөлін тағы бір мәрте атап өтеміз», — деді Президент.

Қазақстандағы реформалар туралы

Қасым-Жомарт Тоқаев қатысушыларға Қазақстандағы ірі саяси, экономикалық және конституциялық реформалар туралы ақпарат берді. Президенттің атап өтуінше, негізгі заңға енгізілген өзгерістер өкілді билік пен құқық қорғау институттарының рөлін күшейтіп, атқарушы биліктің есептілігін арттырды. Қайта құрылған Конституциялық сот әділдікке қолжетімділікті айтарлықтай кеңейтті.

Мемлекет басшысының айтуынша, елімізде «Заң мен тәртіп» қағидасы жүзеге асырылуда. Құқық бұзушылық үшін жауапкершілікті күшейтумен қатар, құқықтық мәдениет деңгейі де жүйелі түрде өсіп келеді.

Президент өз Жолдауындағы басты ойларды форум қатысушыларымен бөлісті:

«Жолдауымыз модернизацияға, инновацияға, тұрақты дамуға, Қазақстанның жаһандық аренадағы беделін арттыруға, халықаралық ынтымақтастық мүмкіндіктерін кеңейтуге арналған. Бұл басымдықтарды шетелдік серіктестеріміз дұрыс түсінуі өте маңызды. Басты мақсат – Қазақстанды технологиялық дамыған мемлекетке айналдыру. Сондықтан жасанды интеллектті кеңінен қолдану және толық цифрландыру жаңа ұлттық идеяға айналды», — деді Президент.

Парламенттік реформаларға түсініктеме

Мемлекет басшысы өз ұсынысындағы парламенттік жүйе реформасын жеке атап өтті:

«Мен барынша ашық боламын: реформаның мәні біздің саяси жүйенің институционалды негізін әрі қарай нығайтуда. Парламенттік республика енгізу мәселесі қарастырылмайды. Біздің негізгі моделіміз — «Күшті Президент – ықпалды парламент – есептілікке міндетті Үкімет» бұрынғысынша сақталады.

Ұлттық референдум өткізу ұсынысы осы қағидаттың тұрақтылығын тағы бір мәрте көрсетеді. Елдің болашағына қатысты мәселелерде тек консолидацияланған шешімдер қабылдауымыз қажет. Сондықтан мен әрдайым алдағы саяси жоспарларды алдын ала жариялаймын. Бұл бұрынғы реформаларға және АЭС құрылысын референдумға шығаруға да қатысты», — деді Президент.

Шетелдік сарапшылардың пікірі

Венеция комиссиясының төрайымы Клэр Бази Малори Қазақстанды Еуропа Кеңесінің маңызды серіктесі ретінде әртүрлі конвенцияларға белсенді қатысатынын және заң үстемдігін күшейтуге тиімді институционалды реформаларды жүзеге асыратынын атап өтті.

БАӘ Жоғарғы федералдық сотының төрағасы Мохаммед Хамад Мохаммед әл-Бади әл-Захри Қазақстан мен БАӘ арасындағы стратегиялық ынтымақтастықты жоғары бағалады.

Африка конституциялық юрисдикция органдары конференциясының төрағасы Люк Малаба Қазақстандағы қоғамдық-саяси өзгерістерді қызығушылықпен бақылап отырғанын айтты.

Моңғолия Конституциялық сотының төрағасы Байасгалан Гунгаа былтырғы Қазақстан Президентінің Моңғолияға сапары екі ел арасындағы жан-жақты өзара іс-қимылға елеулі серпін бергенін жеткізді.

Мемлекет басшысы соңында Қазақстан конституциялық қадағалау органдары арасындағы ынтымақтастықты жалғастыратынына сенім білдіріп, форумға сәттілік тіледі.

Референдум жоспары

Айта кетейік, Жолдау аясында Тоқаев Қазақстан парламентін бір палаталы ету және Сенатты жоюды ұсынған болатын. Бұл мәселені шешу үшін референдум өткізу жоспарланып отыр.