Med

Пиаже теориясы: Баланың когнитивті дамуы

Баланың дамуын зерттеген кезде швейцариялық психолог Жан Пиаженің еңбегі ерекше орын алады. Пиаже теориясы — балалардың когнитивті дамуын кезеңдерге бөліп қарастыратын ең танымал модельдердің бірі. Бұл теорияға сүйене отырып, баланың ойлау қабілетінің қалай өзгеретінін түсінуге болады.

Пиаженің айтуынша, бала туғаннан бастап өз тәжірибесі арқылы әлемді таниды. Ол дамуды төрт негізгі кезеңге бөлген:

  1. Сенсомоторлық кезең (0-2 жас) — бала әлемді сезім мүшелері мен қозғалысы арқылы зерттейді.
  2. Операция алды кезең (2-7 жас) — бала символдармен ойнайды, қиялы дамиды, бірақ логикалық ойлау әлі шектеулі.
  3. Конкретті операциялар кезеңі (7-11 жас) — нақты заттармен байланысты ойлау қалыптасады, бала себеп-салдар байланысын түсіне бастайды.
  4. Формальді операциялар кезеңі (11 жастан жоғары) — абстрактілі және гипотетикалық ойлау дамиды.

Бұл кезеңдер баланың танымдық дамуының ретімен және реттілігімен ерекшеленеді. Яғни бала бір кезеңнен екіншісіне тек белгілі бір тәжірибе жинақтағаннан кейін ғана өтеді.

Мұғалімдер мен ата-аналар Пиаже теориясын пайдаланып, оқу бағдарламаларын баланың даму деңгейіне сай құра алады. Мысалы, 7 жасқа дейінгі балаға күрделі логикалық тапсырмалар берудің қажеті жоқ, себебі оның ойлау қабілеті әлі толық жетілмеген болуы мүмкін.

Related Articles

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Back to top button