Рақымжан Қошқарбаев өмірбаяны – Ұлы Отан соғысының қаһарманы
Рақымжан Қошқарбаев — Ұлы Отан соғысының ардагері, қазақ халқының мақтанышы, Берлинде Рейхстагқа жеңіс туын тіккен батыр. Оның есімі тарихта алтын әріптермен жазылған, себебі ол өз ерлігімен тек Кеңес Одағының ғана емес, бүкіл әлемнің назарын аударды. Қошқарбаевтың өмірі мен ерлігі — ұлттың патриотизмі мен ерлігінің символы, жастарға үлгі боларлықтай өнеге.
Рақымжан қошқарбаев өмірбаяны
Балалық шағы мен отбасы
Рақымжан Қошқарбаев 1924 жылы 19 қазанда Ақмола облысы, Ақмола ауданы, Тайтөбе ауылына жақын орналасқан Қырыққұдық қыстағында дүниеге келген. Оның ата-бабалары арғын тайпасының Қуандық руынан шыққан. Балалық шағы қиындықтарға толы болды: анасы төрт жасында қайтыс болып, әкесі саяси қуғын-сүргінге ұшырап, ГУЛАГ лагерлерінде жазықсыз жазасын өтеді. Осылайша, Рақымжан жетім қалып, Тайтөбе балалар үйінде тәрбиеленді. Бұл кезең оның өмірінде үлкен із қалдырды, себебі ол ата-ананың мейірімін сезінбей, тек өз күшімен өмір сүруге үйренді.
7 жылдық мектепті бітірген соң, Рақымжан Балқаш қаласындағы фабрика-зауыт училищесіне оқуға жіберілді. Бұл оқу орны оған техникалық білім беріп қана қоймай, еңбекқорлық пен тәртіптілікке де үйретті. Өзінің өмірі мен ФЗУ туралы Қошқарбаев “Штурм” атты кітабында жан-жақты баяндаған.
Әскери қызметке шақыру және оқу
1942 жылы, 18 жасында, Рақымжан Қошқарбаев әскер қатарына шақырылды. Ол Көкшетау қаласындағы полкке қабылданып, әскери қызметке кірісті. Әскери қызметтің жағдайы өте ауыр болды: казармалар мен асханалар жетіспеді, сабақ өткізуге арналған орындар болмады. Дегенмен, Рақымжан бұл қиындықтарға мойымады, керісінше, оларды жеңіп, әскери өмірге бейімделді.
1943 жылдың жазында оның полкінің бір тобы офицерлік училищеге оқуға жіберілді. Рақымжан осы топқа ілікті де, Ресейдің Тамбов қаласынан Фрунзе қаласына (қазіргі Бішкек) орналасқан офицерлік училищеге оқуға қабылданды. Училищеде ол қоғамдық өмірге белсене араласып, партия мүшелігіне кандидат болып қабылданды. Бұл оның әскери қызметке деген адалдығы мен ынтасының белгісі болды.
Училищені 1944 жылы қазан айында бітіріп, кіші лейтенант шенін алды. Осылайша, ол Ұлы Отан соғысына қатысу үшін дайын болды.
Ұлы Отан соғысы және ерлігі
1944 жылдың қазан айында Рақымжан Қошқарбаев бірінші Беларусь майданының 150-атқыштар дивизиясына қосылды. Ол взвод командирі болып тағайындалып, Польша мен Германия жерлеріндегі ұрыстарға қатысты. Оның батылдығы мен ерлігі майданда ерекше көзге түсті.
1945 жылдың 30 сәуірінде Берлин операциясы кезінде Рақымжан Қошқарбаев пен жауынгер Григорий Булатов Рейхстагқа алғашқылардың бірі болып жетіп, жеңіс туын тікті. Бұл оқиға Кеңес Одағының тарихында алтын әріптермен жазылды. Алайда, Кеңес үкіметі бұл ерлікті ұзақ уақыт бойы құпия сақтады. Тек 1958 жылы ғана “Лениншіл жас” газетінде жарияланған мақала арқылы Рақымжан Қошқарбаевтың ерлігі көпшілікке белгілі болды.
Оның бұл ерлігі үшін көптеген наградалармен марапатталды, соның ішінде Қызыл Ту ордені, 1-дәрежелі Отан соғысы ордені, “Берлинді алғаны үшін” медалі және басқа да көптеген медальдар бар.
Соғыстан кейінгі өмірі
Соғыстан кейін Рақымжан Қошқарбаев елге оралып, бейбіт өмірге бейімделді. Ол Ақмола облыстық атқару комитетінде нұсқаушы, Қазақ КСР Министрлер Кеңесі жанындағы қоныс аударушылар жөніндегі бас басқармада инспектор болып қызмет етті. 1967 жылдан бастап Алматы қаласындағы “Алматы” қонақ үйінің директоры болып жұмыс істеді.
Сонымен қатар, ол қоғамдық жұмыстарға да белсене араласты. Алматы қаласындағы Совет аудандық халық депутаттары Кеңесінің депутаты болып үш рет сайланды. Сондай-ақ, соғыс ардагерлері комитетінің қазақ бөлімшесінің президиумының мүшесі, кеңес-герман достығы қоғамының мүшесі болды.
Отбасы және жеке өмірі
Рақымжан Қошқарбаевтың жеке өмірі де қызықты. Оның әйелі — Яхина Рахила Сейтахметқызы, ұлты татар. Олардан Әлия есімді қызы дүниеге келді. Әлия Рақымжанқызы әкесінің ерлігін мақтан тұтып, оның есімін ұлықтау жолында көптеген жұмыстар атқарды.
Марапаттары мен құрметтері
Рақымжан Қошқарбаевтың ерлігі мен еңбегі жоғары бағаланды. 1985 жылы ол 2-дәрежелі Отан соғысы орденімен марапатталды. 1999 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің жарлығымен оған қайтыс болғаннан кейінгі ең жоғары ерекшелік дәрежесі — Халық Қаһарманы атағы берілді.
Сонымен қатар, ол “Целиноград қаласының құрметті азаматы”, “Балқаш қаласының құрметті азаматы”, “Арқалық қаласының құрметті азаматы” атақтарымен марапатталды. Фашизм жеңілісінің 30 жылдығына байланысты Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамотасымен марапатталды.
Мәдени мұрасы мен ескерткіштері
Рақымжан Қошқарбаевтың есімі ұмытылмайды. Оның есімімен көптеген ескерткіштер мен мемориалдық тақталар орнатылған. Астана қаласында Бауыржан Момышұлы мен Рақымжан Қошқарбаев даңғылдарының қиылысында ескерткіш орнатылды. 2015 жылы Жеңістің 70 жылдығына орай Целиноград облысының аудан орталығы Ақмол ауылында жерлестер Целиноградтық Рақымжан Қошқарбаев пен Талғат Бегелдиновке бюсттер орнатылды.
Сонымен қатар, Алматы қаласындағы Достық даңғылындағы №42 үйде және өмірінің соңына дейін жұмыс істеген “Алматы” қонақүйінің кіреберісінде мемориалдық тақталар орнатылды.
