Роза Бақланова өмірбаяны – Қазақтың әйгілі әншісі
Роза Бақланова — қазақтың әйгілі әншісі, Кеңес Одағының халық әртісі, Ұлы Отан соғысы жылдарында майданда өнер көрсеткен жалғыз қазақ әншісі. Оның дауысы мен өнері тек Қазақстанда ғана емес, бүкіл Кеңес Одағында танымал болды. Әнші өзінің шығармашылығымен халықтың жүрегінде мәңгілік орын алды.
Роза бағланова өмірбаяны
Балалық шағы және отбасы
Роза Тажибаевна Бақланова 1922 жылы 1 қаңтарда Қызылорда облысы, Қазалы қаласында дүниеге келді. Ол Жетіру руының Жағалбайлы тайпасынан шыққан. Әкесі Тажибай — ауылдың беделді адамы, анасы Сәуле — үй шаруасымен айналысқан қарапайым әйел. Роза бала кезінен ән мен күйге жақын болып өсті. Ән айтуға деген қызығушылығы оны мектепте де байқалды.
Білім алу және шығармашылық жолының басталуы
Роза мектепті бітірген соң, 1939 жылы Қызылорда педагогикалық институтына оқуға түсті. Алайда әкесінің қайтыс болуы отбасының жағдайын қиындатты, сондықтан ол Ташкенттегі тоқыма институтына ауысып, студенттік жатақханада тұрып, түнде жұмыс істей бастады. Ташкентте оның даусын Ташкент опера театрының солисті, әрі филармония директоры Михаил Русланов естіп, оған ән айтуға кеңес берді. Лидия Русланова да оның орындауын жоғары бағалап, «Ах, Самара-городок» әнін орындауды ұсынды. Бұл ән Роза үшін «визиттік карточкаға» айналды.
Шығармашылық қызметі және жетістіктері
Ұлы Отан соғысы басталғанда, Роза Бақланова майдандағы концерттік бригада құрамында өнер көрсетті. Ол 1941 жылдан 1945 жылға дейін барлық майдандарда 1000-нан астам концертке қатысып, жауынгерлерге рух берді. Роза Бақланова — соғыс жылдарында майданда өнер көрсеткен жалғыз қазақ әншісі. Оның репертуарында 20 тілде 500-ге жуық ән болды. Ол 1945 жылы Берлинде өткен Жеңіс күніне арналған концертке қатысып, Кеңес Одағының маршалы Константин Рокоссовскийдің қолынан «Соғыс ардагері» медалін алды.
Соғыстан кейін Роза Бақланова Алматыға оралып, Қазақ мемлекеттік академиялық опера және балет театрына жұмысқа қабылданды. Ол «Қыз Жібек», «Айман-Шолпан», «Ер Тарғын» сияқты операларда басты рөлдерді орындады. 1950-1960 жылдары ол «Қазақконцерт» ұйымында жұмыс істеп, концерттік бағдарламалармен еліміздің түкпір-түкпірін аралап, халықпен кездесті.
Роза Бақланова тек қазақ әндерін ғана емес, орыс, украин, өзбек, татар, армян, грузин, еврей, поляк, чех, болгар, француз, ағылшын, корей, жапон, үнді, араб, кәріс тілдерінде де әндер орындады. Оның дауысы мен орындаушылық шеберлігі әлемнің көптеген елдерінде жоғары бағаланды.
Қоғамдық және саяси көзқарастары
Роза Бақланова өзінің шығармашылығында халықтар достығын, бейбітшілікті насихаттады. Ол түрлі ұлт өкілдерінің әндерін орындау арқылы мәдениеттер арасындағы байланысты нығайтты. Сонымен қатар, ол жастарды өнерге баулып, олардың бойында патриоттық сезімді қалыптастыруға атсалысты.
Жеке өмірі
Роза Бақланова жеке өмірінде қарапайым әрі отбасына адал адам болды. Оның ұлы Тажен Бақланов — танымал режиссер және актер. Роза Тажибаевна өзінің жеке өмірін көпшілік алдында ашық айтпағанымен, оның отбасы өнерге жақын болды.
Мұрасы және маңызы
Роза Бақланова — қазақтың мәдени мұрасы, ұлттық өнердің жарқын өкілі. Оның дауысы мен орындаушылық шеберлігі қазақ өнерінің биік шыңы болып табылады. Ол көптеген халықаралық байқаулардың лауреаты, көптеген медальдар мен ордендердің иегері. 2006 жылы оған Қазақстанның ең жоғары мемлекеттік наградасы — «Халық Қаһарманы» атағы берілді.
