Серікзат Дүйсенғазы өмірбаяны – ақын, публицист, ғалым
Қазақ әдебиеті мен журналистикасының дамуына үлес қосқан қаламгерлердің ішінде Серікзат Дүйсенғазы есімі айрықша құрметке ие. Ол – ақын, публицист, ғалым әрі ұстаз. Оның шығармашылығы мен ғылыми еңбектері, сондай-ақ қоғамдық көзқарастары қазақ руханиятына тың серпін берді. Серікзат Дүйсенғазы тек қалам иесі ғана емес, ұлттың тағдырына алаңдаған азамат, қоғамдағы мәдени және саяси құбылыстарға үн қосқан ойшыл ретінде де бағаланады.
Ол әдебиетке 1980–1990 жылдары келген жас буын өкілдерінің қатарында өзіндік қолтаңбасын қалдырды. Қазақ поэзиясының тереңіне бойлап, ұлттық болмысты жырларына арқау еткен ақын ұлт мәдениеті мен дәстүрін жаңғыртуға зор үлес қосты. Сонымен қатар ол журналистика саласында да белсенді еңбек етіп, қоғамның өзекті мәселелерін батыл қозғады.
Бүгінде Серікзат Дүйсенғазы есімі әдебиет сүйер қауымға ғана емес, жалпы қалың оқырманға да жақын. Оның шығармалары мен қоғамдық қызметі жастарға үлгі болып, қазақ руханиятының алтын қорына енді.
Серікзат дүйсенғазы өмірбаяны
Балалық шағы мен отбасы
Серікзат Дүйсенғазы 1970 жылдардың басында қазақтың қасиетті топырағында дүниеге келді. Ол балалық шағын табиғаты әсем, тарихы бай өлкеде өткізді. Әкесі – Дүйсенғазы ауыл-аймаққа сыйлы, адал еңбек еткен азамат болса, анасы – отбасының ұйытқысы, мейірімі мен парасаты мол жан еді.
Балалық шағында Серікзат табиғатпен етене араласып, қазақы салт-дәстүрмен сусындап өсті. Атасы мен әжесінің әңгімелері, халық ауыз әдебиеті үлгілері оның дүниетанымына үлкен әсер етті. Сол ортада өскен бала жастайынан сөз өнеріне, жырға, мақал-мәтелге бейім болды.
Ауыл мектебінде білім ала жүріп, ол әдебиет пен тарих пәндеріне ерекше қызығушылық танытты. Мұғалімдері оның алғырлығын, сөзге жүйріктігін байқап, түрлі байқауларға қатыстыратын. Серікзат бала күнінен-ақ өлең шығарып, аудандық газет бетінде алғашқы туындыларын жариялай бастады. Бұл оның шығармашылық жолға түсуіне алғашқы қадам еді.
Отбасындағы тәрбие мен ауылдың қарапайым тіршілігі оның болашақта қоғамға адал қызмет етуіне негіз қалады. Әке-шешесінің еңбекқорлығы, үлкенге құрмет, кішіге ізет көрсету дәстүрі оны өмір бойы жетелеп жүрген ұстанымына айналды.
Білім алуы және алғашқы қадамдары
Орта мектепті үздік бітірген Серікзат жоғары білім алуды армандады. Оның мақсаты – қазақ әдебиеті мен журналистикасына терең бойлау, ұлттық руханиятқа қызмет ету еді. Ол Алматы қаласындағы әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің журналистика факультетіне оқуға түсіп, білімін шыңдады.
Университет қабырғасында жүріп-ақ ол әдеби ортаға етене араласты. Ақындық өнерін шыңдап, түрлі студенттік газеттерге, әдеби журналдарға мақалалар мен өлеңдер жариялап отырды. Оның алғашқы өлең жинақтары сол жылдары қалыптаса бастады.
Серікзат Дүйсенғазы тек оқу озаты ғана емес, қоғамдық белсенділігімен де көзге түсті. Ол студент жастардың мәдени шараларына, пікірталас клубтарына жиі қатысып, өз ойын ашық білдіретін. Осы кезден бастап ол батыл публицист ретінде қалыптасып, қоғамдағы әлеуметтік әділетсіздіктерге қарсы сөз айтты.
Университетті аяқтағаннан кейін ол шығармашылықпен де, ғылыммен де айналысуды қатар алып жүрді. Кейіннен әдебиеттану саласы бойынша ғылыми диссертация қорғап, филология ғылымдарының кандидаты атанды. Бұл – оның тек ақын ғана емес, ғылым әлемінде де өзіндік орнын тапқанын көрсетеді.
Шығармашылығы, қызметі және жетістіктері
Серікзат Дүйсенғазының шығармашылық әлемі кең әрі сан қырлы. Ол ең алдымен ақын ретінде танылды. Оның өлеңдері ұлттық рухты көтеріп, ел мен жерге деген махаббатты дәріптейді. Поэзиясында туған жердің табиғаты, қазақтың салт-дәстүрі, тарихы кеңінен суреттеледі.
Ақынның алғашқы жыр жинақтары әдеби ортада жылы қабылданды. Ол қазақ поэзиясына жаңа леп әкелген жас буын өкілдерінің қатарында аталды. Оның өлеңдеріндегі образдылық, терең философиялық ой мен халықтық нақыш оны замандастарынан даралап көрсетті.
Журналист ретінде ол бірнеше республикалық газет-журналдарда еңбек етті. Қоғамдық-саяси мақалаларында ұлттық мүддені қорғап, халықтың әлеуметтік проблемаларын ашық жазды. Оның публицистикасында өткір сын мен әділ көзқарас қатар өріліп, оқырманға ой салды.
Ғалым ретінде де ол қазақ әдебиеті мен мәдениетіне байланысты іргелі зерттеулер жүргізді. Әсіресе, қазақтың дәстүрлі поэзиясы мен қазіргі заманғы әдеби үрдістерін салыстыра қарастырып, ғылыми еңбектер жариялады. Оның зерттеулері университеттерде оқу құралы ретінде пайдаланылып келеді.
Жетістіктері қатарында бірнеше мемлекеттік марапаттар мен әдеби сыйлықтар бар. Ол Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі, халықаралық және республикалық ақындар айтысының қатысушысы әрі жеңімпазы. Сонымен бірге түрлі ғылыми конференциялар мен мәдени іс-шараларда баяндамалар жасап, қазақ руханиятының дамуына атсалысты.
Қоғамдық және саяси көзқарастары
Серікзат Дүйсенғазы – тек ақын ғана емес, белсенді азаматтық ұстанымы бар тұлға. Ол қоғамдағы әділетсіздікке, жемқорлыққа қарсы пікірін ашық білдіріп отырды. Әлеуметтік мәселелерді батыл көтеріп, халықтың сөзін сөйлейтін публицист ретінде танылды.
Оның көзқарастары ұлттық құндылықтарды сақтауға, қазақ тілінің мәртебесін көтеруге, мәдени мұраны қорғауға бағытталды. Ол үшін ең маңыздысы – қазақ жастарының рухани дамуы, білімді әрі отаншыл болып өсуі.
Кейінгі жылдары ол саясат сахнасына да араласып, мемлекеттік деңгейдегі мәселелер бойынша пікір білдірді. Ұлттық мүддені қорғаудағы батылдығы оның халық арасындағы беделін арттырды. Оның саяси көзқарастары әрдайым елдің тәуелсіздігі мен тұтастығын сақтауға, қазақ халқының болашағына сенім артуға негізделген.
Жеке өмірі
Қоғамдық және шығармашылық істермен қатар Серікзат Дүйсенғазы отбасы мен ошақ қасының қадірін жоғары қоятын жан. Ол – сүйікті жар, ардақты әке. Жары екеуі бірнеше бала тәрбиелеп өсіріп отыр.
Отбасындағы қарым-қатынасы да қазақы дәстүрге негізделген. Ол ұрпағын адал еңбекке, отансүйгіштікке, үлкенді құрметтеуге, білімге құштар болуға баулиды. Балаларына өзі сияқты әдебиет пен мәдениетті қадірлеуді үйретеді.
Сырт көзге қатал көрінгенімен, отбасында мейірімді әке, қамқор жан ретінде танылған. Жақын достары мен әріптестері оның кішіпейілдігін, адамгершілігін, қарапайымдылығын жиі айтады.
Мұрасы мен маңызы
Серікзат Дүйсенғазының артында қалдырған мұрасы – қазақ руханиятының ажырамас бөлігі. Ол әдебиетке ұлттық бояуы қанық жырларымен ғана емес, ғылыми-зерттеу еңбектерімен де үлес қосты. Оның публицистикалық мақалалары қоғамның тарихи кезеңдеріндегі айна іспетті, сол уақыттың рухын бейнелейді.
Ақынның шығармашылығы болашақ ұрпаққа үлгі болып қала береді. Әсіресе, ұлттық тіл мен мәдениетті қорғау жолындағы ой-пікірлері мен еңбектері қазіргі қоғам үшін де өзекті. Ол әдебиет пен ғылымды, поэзия мен публицистиканы үйлестіре білген сирек талант иесі ретінде бағаланады.
Жастар оны ұлттық руханиятқа қызмет еткен нағыз қайраткер ретінде қабылдайды. Оның өлеңдері мектеп пен жоғары оқу орындарының бағдарламасына еніп, жас буынға тәлімдік мән береді.
