Сакен Сейфуллин өмірбаяны – қазақ әдебиетінің көрнекті тұлғасы
Сакен Сейфуллин — қазақ әдебиетінің негізін қалаушылардың бірі, ұлт әдебиетінің жаңа кезеңіне жол ашқан көрнекті тұлға. Оның өмірі мен шығармашылығы қазақ халқының ХХ ғасырдағы қоғамдық-саяси және мәдени өзгерістерінің айнасы іспетті. Сейфуллиннің әдеби мұрасы мен қоғамдық қызметі бүгінгі ұрпақ үшін ұлттық сана мен руханияттың қайнар көзі болып табылады.
Сакен сейфуллин өмірбаяны
Балалық шағы мен отбасы
Сакен Сейфуллин 1894 жылы 15 қазанда қазіргі Қарағанды облысының Жаңаарқа ауданында дүниеге келген. Әкесі Сейфулла — малшы, анасы Қадиша — үй шаруасымен айналысқан қарапайым адамдар болған. Сакеннің балалық шағы қазақтың көшпелі тұрмысымен тығыз байланысты болды. Оның отбасы дәулетті болмаса да, білімге деген құштарлықтары жоғары еді. Бұл орта болашақ ақынның дүниетанымының қалыптасуына зор әсер етті.
Оқу мен шығармашылық жолының басталуы
Сейфуллиннің білім жолы 1905 жылы Нілдідегі орыс-қазақ мектебінде басталды. Кейін Ақмола қаласындағы бастауыш мектепте оқып, 1910 жылы үш жылдық училищені тәмамдады. 1913 жылы Омбы қаласындағы мұғалімдер семинариясына түсіп, оны 1916 жылы аяқтады. Осы жылдары ол қазақтың көрнекті ақыны Мағжан Жұмабаевпен танысып, достық қарым-қатынаста болды.
Оқу жылдарында Сейфуллин әдебиетке деген қызығушылығын арттырып, өлеңдер жаза бастады. 1914 жылы Қазанда «Өткен күндер» атты алғашқы өлеңдер жинағын шығарды. Бұл жинақ қазақ поэзиясында жаңа бағыттың бастауы болды.
Шығармашылық қызметі мен жетістіктері
Сейфуллиннің шығармашылығы кең ауқымды болды. Ол поэзия, проза, драматургия, әдеби сын салаларында еңбек етті. Оның «Тернистый путь» атты поэмасы қазақ әдебиетінде революциялық тақырыпты көтерген алғашқы шығармалардың бірі болды. Сонымен қатар, «Бақыт жолына» атты пьесасы да оның драматургия саласындағы жетістігі болып табылады.
Сейфуллиннің шығармалары қазақ халқының әлеуметтік жағдайы мен ұлттық болмысын терең әрі шынайы бейнеледі. Оның поэзиясында табиғаттың сұлулығы, адамның ішкі әлемі, елдің тағдыры мен болашағы туралы ойлар көрініс тапты.
Қоғамдық және саяси көзқарастары
Сейфуллин 1917 жылғы Ақпан және Қазан революцияларына белсене қатысты. Ол Кеңес үкіметінің алғашқы жылдарында Қазақ автономиясының құрылуына үлес қосып, 1919 жылы Қазақ АКСР Халық Комиссарлары Кеңесінің төрағасы болды. Ол большевиктік идеологияны қолдап, қазақ халқының әлеуметтік теңдігі мен мәдени дамуы үшін күресті.
Алайда, оның саяси көзқарастары мен қызметі кейінгі жылдары сынға алынып, 1938 жылы сталиндік репрессиялардың құрбанына айналды. Бұл оқиға оның өмірі мен шығармашылығының трагедиялық беті болып табылады.
Жеке өмірі
Сейфуллиннің жеке өмірі де қызықты әрі күрделі болды. Ол бірнеше рет үйленген. Алғашқы әйелі Гүлбахраммен танысуы қызықты оқиғаға айналды. Гүлбахрам қарапайым қазақ қызы болғанымен, Сейфуллиннің жүрегін жаулап алды. Олардың арасындағы махаббат пен сыйластық ұзақ жылдарға созылды.
Сейфуллиннің балалары да болды. Оның ұлы Аян мен қызы Рымжан оның шығармашылық мұрасын жалғастыруға тырысты. Алайда, саяси қуғын-сүргін олардың өміріне де теріс әсер етті.
Мұра және маңызы
Сейфуллиннің әдеби мұрасы қазақ әдебиетінің алтын қорына қосылған баға жетпес қазына болып табылады. Оның шығармалары қазақ халқының тарихы мен мәдениетін, ұлттық санасын қалыптастыруда маңызды рөл атқарды. Сонымен қатар, оның қоғамдық қызметі қазақ қоғамының әлеуметтік-саяси дамуына зор ықпал етті.
Сейфуллиннің есімі бүгінгі күні де құрметпен аталады. Оның туған жерінде ескерткіштер орнатылып, мектептер мен мәдени орталықтар оның есімін иеленген. Оның шығармалары мектеп бағдарламаларына енгізіліп, жас ұрпаққа насихатталуда.
