Тоқаев: «Қазақстан мен Қытай тағдыры Ұлы Жібек жолынан бері тығыз байланыста»
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Қытайдың ірі ағылшын тіліндегі China Daily газеті үшін «Strong Kazakh-Sino ties key to successful cooperation» («Қазақстан–Қытай арасындағы берік қатынастар – табысты ынтымақтастықтың кілті») атты мақаласын жариялады. Материалдың қазақша нұсқасы Kazinform сайтында жарияланды.
Тарихи байланыс пен стратегиялық серіктестік
Қазақстан мен Қытай арасындағы қатынастар ғасырлар бойы қалыптасқан көршілестік, сенім және өзара қолдауға негізделген. Бүгінде бұл берік достық байланыстары стратегиялық серіктестік пен мемлекетаралық ынтымақтастықтың үлгісіне айналған.
Екі елді 1 700 км-ге созылған ортақ шекара біріктіреді, ол бейбітшілік пен көршілестік символына айналған. Жоғары деңгейдегі өзара сапарлар мен саяси диалогтар екіжақты байланыстарды одан әрі нығайтуға мүмкіндік беруде.
Экономикалық ынтымақтастық
Глобалдық экономикалық қиындықтарға қарамастан, сауда-экономикалық байланыстар қарқынды түрде дамуда. 2024 жылы екіжақты сауда айналымы рекордтық 44 млрд долларды құрады, бұл Қытайды Қазақстанның ең ірі сауда-экономикалық серіктесі ретінде бекітті.
2005 жылдан бері қытайлық кәсіпорындар Қазақстанға 27 млрд доллардан астам инвестиция салды. Қазіргі таңда елде 6 мыңға жуық қытайлық компания жұмыс істеп, технологиялық прогресті қамтамасыз етуде.
Инфрақұрылым және көлік саласы
Ұлы Жібек жолының мұрасына сүйене отырып, Қазақстан жаңа транзиттік дәліздер құруда. 2013 жылы Астанада жарияланған Си Цзиньпиннің «Бір белдеу – бір жол» бастамасы осы тарихи ынтымақтастықтың дәлелі болып табылады.
Транскаспий халықаралық тасымал маршрутының дамуы, Достық – Мойынты теміржол желісінің кеңейтілуі және Сианьдағы сауда-логистикалық орталық сияқты жобалар Қазақстанның транзиттік әлеуетін арттыруда. Актау портында контейнерлік хабтың құрылысы логистикалық қызмет спектрін кеңейтті.
Энергетика және ауыл шаруашылығы
Мұнай-газ секторы екі елдің экономикалық байланысының негізгі бөлігі болып қала бермек. Қазақстан-Қытай мұнай құбырының кеңейтілуі, өңдеу және химиялық кәсіпорындардың жаңғыртылуы осының дәлелі.
Ауыл шаруашылығы саласындағы ынтымақтастық та қарқынды дамуда. 2024 жылы қазақстандық агроөнім экспорты Қытайға 10% артты. Қытайлық инвесторлар ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеу жобаларына қатысуға қызығушылық танытып отыр.
Мәдени және дипломатиялық байланыстар
Қарым-қатынас тек экономиканы қамтымайды: мәдениет және туризм саласындағы ынтымақтастық та нығайып келеді. 2024 жылы Қытайда Қазақстандағы Туризм жылы сәтті өткізілсе, қазіргі жылы Қазақстанда Қытай Туризм жылы жарияланды.
Кәсіби дипломатиялық деңгейде екі ел Шанхай ынтымақтастық ұйымы (ШЫҰ) аясында тығыз жұмыс істеуде. ШЫҰ Еуразиядағы көпжақты ынтымақтастықтың іргетасы болып, тұрақтылық, экономикалық өсім және мәдениет алмасуына ықпал етеді.
Болашақ бағыттар
ҚР мен ҚХР ШЫҰ саммитінде аймақтық қауіпсіздік, экономикалық интеграция және мәдени-гуманитарлық байланыстарды дамыту мәселелерін талқылайды. Бұл саммит стратегиялық мақсаттар мен халықаралық мәселелер бойынша ынтымақтастықты одан әрі тереңдетуге мүмкіндік береді.
Си Цзиньпин атап өткендей, Қазақстан мен Қытай «модернизация жолындағы серіктестер». Ортақ мақсат пен үйлесімді әрекет арқылы екі ел әлемге тиімді ынтымақтастық үлгісін көрсете алады.
«Қазақстан мен Қытай тағдыры тарихи кезеңде тығыз байланыста, біз бірлескен стратегиялар мен өзара құрмет арқылы елдерімізге жаңа жетістіктер мен аймақтық өркендеуге қол жеткіземіз,» – деп қорытындылады Тоқаев.
