Сахар көтерілсе не істеу керек: Нұсқаулық және кеңестер
Қант деңгейінің көтерілуі (гипергликемия) қазіргі қоғамда жиі кездесетін мәселе. Бұл жағдай қант диабетімен ауыратын адамдарда ғана емес, дені сау адамдарда да орын алуы мүмкін. Әсіресе, тағамның құрамындағы қанттың шамадан тыс көп болуы немесе денедегі инсулин өндірісінің жеткіліксіздігі гипергликемияны тудыруы мүмкін. Осы мақалада «сахар көтерілсе не істеу керек» деген сұраққа жауап беріп, оның алдын алу мен басқару жолдарына тоқталамыз.
Қант деңгейінің көтерілу себептері
Қандағы қант деңгейінің көтерілуі әртүрлі себептерге байланысты болуы мүмкін:
- Тәтті тағамдарды шамадан тыс пайдалану – көмірсулардың жоғары мөлшері қандағы глюкозаның тез көтерілуіне алып келеді.
- Физикалық белсенділіктің төмендігі – бұлшық еттер қантты қолданбайды, сондықтан ол қан айналымында жиналып қалады.
- Стресс және эмоционалдық күйзеліс – стресс гормондары (кортизол және адреналин) қандағы қант деңгейін көтере алады.
- Қант диабеті – инсулиннің жетіспеушілігі немесе организмнің оған төзімділігі.
Қант деңгейінің көтерілуі ұзақ уақыт бойы бақыланбай қалса, ол көзге, бүйрекке, жүрек-қан тамырлар жүйесіне және жүйке жүйесіне зиян тигізуі мүмкін.
Симптомдары
Қант деңгейінің жоғарылағанын анықтау үшін келесі симптомдарға назар аудару қажет:
- Шөлдің күшеюі
- Жиі зәр шығару
- Құрғақтық және тері қышуы
- Шаршау және әлсіздік
- Көздің көру қабілетінің нашарлауы
- Арықтау (инсулин жетіспеушілігі жағдайында)
Егер осы белгілер байқалса, қандағы қант деңгейін тексеру үшін арнайы құралды (глюкометрді) қолдану маңызды.
Сахар көтерілсе не істеу керек?
«Сахар көтерілсе не істеу керек» деген сұраққа нақты жауап беру үшін әрекет ету жолдарын бірнеше негізгі кезеңдерге бөлуге болады.
1. Қант деңгейін өлшеу
Қант деңгейін анықтау үшін глюкометрді пайдаланыңыз. Қалыпты деңгей аш қарында 3,3-5,5 ммоль/л болуы керек. Егер деңгейіңіз жоғары болса, келесі қадамдарды орындаңыз.
2. Сұйықтық ішу
Таза су ішуді бастаңыз. Су қант деңгейін төмендетіп, ағзадан артық қантты шығару үшін тиімді. Күні бойы жеткілікті мөлшерде су ішуді ұмытпаңыз.
3. Физикалық белсенділік
Орташа қарқынды жаттығулар қандағы қант деңгейін төмендетуге көмектеседі. Мысалы, жаяу жүру, жеңіл жүгіру немесе йогамен айналысу пайдалы.
4. Инсулинді қолдану (диабетпен ауыратындарға)
Егер сіз қант диабетімен ауыратын болсаңыз, дәрігердің кеңесі бойынша инсулин мөлшерін реттеңіз. Инсулинді дұрыс пайдаланбау кері әсер етуі мүмкін, сондықтан дәрігердің ұсыныстарын қатаң ұстаныңыз.
5. Дұрыс тамақтану
Төмен гликемиялық индексі бар тағамдарды пайдаланыңыз:
- Жасыл көкөністер (брокколи, қияр, салат жапырақтары)
- Майсыз ет және балық
- Толық дәнді нан және ботқа
- Жаңғақтар мен дәндер
Тәтті тағамдар мен құрамында көмірсу көп тағамдарды шектеу маңызды.
Алдын алу шаралары
Қант деңгейінің көтерілуін болдырмау үшін алдын ала әрекет етіңіз:
- Тамақтану режимін бақылау: Тұрақты уақытта тамақтаныңыз және тәтті тағамдарды азайтыңыз.
- Физикалық белсенділік: Күнделікті жаттығуларды әдетке айналдырыңыз.
- Стрессті басқару: Медитация, йога немесе тыныс алу жаттығуларын қолданып, күйзелісті төмендетіңіз.
- Тұрақты тексерулер: Қандағы қант деңгейін үнемі тексеріп отырыңыз.
Дәрігерге қашан қаралу керек?
Егер сіз қант деңгейін өз бетіңізше төмендете алмасаңыз немесе келесі белгілер байқалса, дереу дәрігерге жүгініңіз:
- Қандағы қант деңгейі 13 ммоль/л-ден жоғары
- Қатты бас айналу және есінен тану
- Іштің ауыруы немесе құсу
- Терінің қызаруы және ісіну
Қорытынды
Қант деңгейінің көтерілуі денсаулыққа зиянды әсер етуі мүмкін, бірақ оны дер кезінде бақылап, дұрыс әрекет ету арқылы жағдайды тұрақтандыруға болады. Ең маңыздысы, тұрақты алдын алу шараларын қабылдап, өмір салтын сауықтыру. Осы мақаланы оқыған соң, «сахар көтерілсе не істеу керек» деген сұрақтың жауабын тауып, денсаулығыңызды жақсартуға қадам жасадыңыз деп үміттенеміз.
