Алғашқы көмек көрсету: Талып қалу жағдайында не істеу керек?
Адам денсаулығы күтпеген жағдайларға жиі тап болып жатады. Соның бірі – талып қалу. Бұл әртүрлі себептерге байланысты туындайтын оқиға, және мұндай жағдайда жылдам әрі дұрыс әрекет ету өте маңызды. Осы мақалада біз «талып қалған жағдайда не істеу керек» деген сұраққа толық жауап береміз және сізге пайдалы кеңестер ұсынамыз.
Талып қалудың себептері мен белгілері
Талып қалу – бұл миға қан ағысының уақытша төмендеуі нәтижесінде адам есінен айырылатын жағдай. Оның басты себептері:
- Қан қысымының күрт төмендеуі: Кенеттен орын алатын қан қысымы төмендеген кезде миға оттегі жетпейді.
- Стресстік жағдайлар: Қорқыныш, уайым, немесе ауыр жағдайлар жүйке жүйесін шаршатып, қан айналымына әсер етеді.
- Оттегі жетіспеуі: Ауа жеткіліксіз болған жағдайда, әсіресе тығыз, желдетілмейтін жерлерде, адам талып қалуы мүмкін.
- Аурулар мен шаршау: Қант диабеті, жүрек аурулары, анемия немесе қатты шаршау да себеп болуы ықтимал.
Белгілері:
- Бас айналу, көз алдының қарауытуы.
- Терлеу, жүрек қағысының жиілеуі.
- Тыныстың ауырлауы.
- Есінен тану немесе құлау.
Алғашқы көмек көрсету қадамдары
Егер сіздің алдыңызда біреу талып қалса немесе өзіңіз осындай жағдайға тап болсаңыз, төмендегі қадамдарды есте сақтаңыз:
1. Адамды қауіпсіз жерге жатқызыңыз
Талып қалған адамды тегіс әрі қауіпсіз жерге жатқызыңыз. Егер бұл мүмкін болмаса, оны отыруға көмектесіңіз. Мойын мен тыныс алу жолдарының ашықтығын қамтамасыз ету үшін тығыз киімдерді шешіңіз немесе босатыңыз.
2. Бас пен аяқты дұрыс орналастырыңыз
Адамның аяқтарын сәл көтеріп қойыңыз (10-15 см). Бұл қанның миға қарай жылдам жеткізілуін қамтамасыз етеді, есін тезірек жинауға көмектеседі.
3. Тыныс алуды тексеріңіз
Адамның тыныс алуын тексеру өте маңызды. Егер тыныс алуы тоқтаған болса, дереу жүрек-өкпе реанимациясын бастаңыз немесе жедел жәрдем шақырыңыз.
4. Салқындату және оттегімен қамтамасыз ету
Егер ауа жетіспейтін бөлмеде болса, терезені ашып, бөлмені желдетіңіз. Салқын су немесе желпуіш арқылы адамның бетін салқындатуға болады.
5. Есінен айыққаннан кейінгі іс-әрекет
Адам есін жиған соң оны демалуға қалдырыңыз және күшті тамақ немесе сусын бермеңіз. Егер жағдайы ауыр болса, дәрігерге қарату қажет.
Қате әрекеттерден сақ болыңыз
Талып қалған жағдайда не істеу керек деген сұраққа жауап іздегенде, кейбіреулер дұрыс емес әрекеттер жасауы мүмкін. Мынадай қателіктерден сақтаныңыз:
- Адамды шайқау немесе ұруға болмайды.
- Алкоголь немесе күшті дәрі-дәрмек беру қауіпті.
- Талып қалған адамды ыстық немесе тығыз жерге қалдыру зиян тигізуі мүмкін.
- Егер жарақат алған болса, оны өзіңіз орнынан қозғауға тырыспаңыз.
Алдын алу шаралары
Талып қалу жағдайын болдырмау үшін келесі алдын алу шараларын орындау ұсынылады:
- Дұрыс тамақтану және су ішу
Организмге қажетті микроэлементтер мен судың жеткілікті мөлшерде жеткізілуін қамтамасыз етіңіз. - Денсаулықты бақылау
Қан қысымыңызды, қант деңгейін және жүрек соғу жиілігін жүйелі түрде тексеріп тұрыңыз. - Стрессті азайту
Йога, медитация немесе тыныс алу жаттығулары арқылы стрестен арылуға тырысыңыз. - Физикалық белсенділік
Күнделікті серуендеу немесе жеңіл жаттығулар жасау қан айналымын жақсартады. - Таза ауада болу
Әсіресе жабық кеңістіктерде ұзақ уақыт отырмауға тырысыңыз.
Қашан дәрігерге қаралу керек?
Кейде талып қалу өмірге қауіпті жағдайлардың белгісі болуы мүмкін. Төмендегі жағдайларда дәрігерге қаралуыңыз қажет:
- Егер талып қалу жиі қайталанатын болса.
- Есінен танғаннан кейін ұзақ уақыт бойы жағдайы жақсармаса.
- Талып қалу жарақатқа немесе қан жоғалтуға әкелсе.
- Жүрек қағысының бұзылуы немесе тыныс алудың ауырлауы байқалса.
Қорытынды
Талып қалу жағдайы әркімнің басында орын алуы мүмкін. Бұл жағдайда жылдам және дұрыс әрекет ету адамның өмірін сақтап қалуы мүмкін. Талып қалған жағдайда не істеу керек деген сұрақтың жауабын біліп, бірінші көмекті көрсетуге дайын болу – әрбір адамның жауапкершілігі. Егер сіз алдын ала шараларды білсеңіз және қауіпсіздік ережелерін сақтасаңыз, мұндай оқиғаларды болдырмауға болады. Есте сақтаңыз, дер кезінде көрсетілген көмек адамның өміріне айтарлықтай әсер етуі мүмкін.
