Туберкулез қалай жұғады: аурудың таралу жолдары мен алдын алу әдістері

Туберкулез – адамзатқа ғасырлар бойы қауіп төндіріп келе жатқан жұқпалы ауру. Ол негізінен өкпені зақымдайды, бірақ сүйек, бүйрек, ми қабығы секілді басқа мүшелерге де таралуы мүмкін. Бұл дертке қарсы заманауи медицина айтарлықтай табыстарға жеткенімен, әлі күнге дейін туберкулез әлемдегі ең көп таралған аурулардың бірі болып саналады.

Туберкулездің қоздырғышы және таралу жолдары

Туберкулез ауруын Mycobacterium tuberculosis деп аталатын бактериялар тудырады. Бұл микробтар өте төзімді болып келеді, олар сыртқы ортада ұзақ уақыт тіршілік ете алады. Жұғу жолдарына келетін болсақ, туберкулез негізінен ауа арқылы тарайды.

Ауру жұққан адамның жөтелуі, түшкіруі немесе сөйлесуі кезінде микроскопиялық бактериялар ауаға таралады. Егер сау адам осындай бактериялар бар ауаны жұтса, оның ағзасына инфекция енуі мүмкін.

Туберкулездің жұғу қаупі жоғары болатын жағдайлар:

• Науқаспен ұзақ уақыт бір бөлмеде болуы
• Тазалық сақталмайтын, желдетілмейтін ғимараттарда ұзақ уақыт болу
• Науқастың сілекейімен немесе қақырығымен ластанған заттарды қолдану
• Иммунитеті әлсіреген адамдармен қарым-қатынас жасау

Бұл аурудың жұғу мүмкіндігін арттыратын негізгі факторлар қатарында адам ағзасының қорғаныс жүйесінің әлсіреуі де бар. Стресс, дұрыс тамақтанбау, созылмалы аурулар және зиянды әдеттер иммундық жүйенің әлсіреуіне ықпал етеді, нәтижесінде адам туберкулезге оңай шалдығуы мүмкін.

Ауру жұққаннан кейінгі процестер

Туберкулез бактериялары ағзаға енгеннен кейін екі түрлі жағдай болуы мүмкін:

1. Жасырын туберкулез инфекциясы – бактериялар ағзада болса да, адам өзін сау сезінеді және аурудың белгілері байқалмайды. Бұл кезде иммундық жүйе бактерияларды бақылауда ұстайды, бірақ олар белсенді емес күйде қалады.
2. Белсенді туберкулез – бактериялар көбейіп, өкпе мен басқа мүшелерге зақым келтіреді. Бұл жағдайда науқас айналасына инфекция тарата бастайды.

Белсенді туберкулездің негізгі белгілері:

• Ұзақ уақыт (екі аптадан астам) басылмайтын жөтел
• Кеудедегі ауырсыну
• Тез шаршау, әлсіздік
• Түнгі тершеңдік
• Тәбеттің төмендеуі, салмақ жоғалту

Егер осы белгілер байқалса, міндетті түрде дәрігерге қаралу қажет, себебі уақтылы басталған ем аурудың асқынуын болдырмауға көмектеседі.

Туберкулезден сақтану жолдары

Туберкулездің алдын алудың бірнеше маңызды әдісі бар. Олардың ішінде ең тиімдісі – БЦЖ (BCG) вакцинациясы. Бұл екпе нәрестелерге салынады және ағзаның туберкулез бактерияларына төзімділігін арттырады.

Бұдан бөлек, күнделікті өмірде сақталуы тиіс алдын алу шаралары:

• Жеке бас гигиенасын сақтау – қолды жиі жуу, жеке заттарды басқа адамдармен бөліспеу
• Бөлмені үнемі желдету – ауадағы бактериялардың шоғырлануын азайту үшін бөлмені күніне бірнеше рет желдетіп тұру қажет
• Дұрыс тамақтану – дәрумендер мен минералдарға бай тағамдарды тұтыну иммундық жүйені нығайтады
• Иммунитетті күшейту – дене шынықтырумен айналысу, зиянды әдеттерден аулақ болу
• Туберкулезге тексерілу – әсіресе, қауіпті топқа жататын адамдар (дәрігерлер, мұғалімдер, шахтерлер, қарттар үйінің қызметкерлері) жыл сайын медициналық тексерістен өтуі керек

Туберкулезбен күрестегі медициналық шаралар

Туберкулезден толық айығу мүмкін бе? Иә, заманауи медицина бұл ауруды емдеудің тиімді әдістерін ұсынады. Алайда ем ұзақ уақытқа созылады және толық емделу үшін дәрігер белгілеген дәрі-дәрмекті белгіленген мерзімге дейін қабылдау керек.

Туберкулезді емдеудің негізгі принциптері:

• Антибиотиктерді ұзақ уақыт қабылдау – көбінесе 6 айдан 9 айға дейін созылады
• Емдеу курсын үзбеу – дәрілерді уақытында қабылдамау бактериялардың дәріге төзімділігін арттыруы мүмкін
• Дәрігердің барлық нұсқауларын орындау – дұрыс ем қабылдаған жағдайда туберкулезден толық айығуға болады