Тьютор деген кім? Оқытудың заманауи тәсілдері

Білім беру жүйесі мен оқыту әдістемесі үнемі дамып келеді, соның нәтижесінде жаңа мамандықтар мен терминдер пайда болуда. Солардың бірі – тьютор. Бұл сөз көптеген адамдарға таныс емес болуы мүмкін, бірақ оның маңыздылығы білім беру саласында артып келеді. Сонымен, тьютор деген кім, оның міндеттері мен ерекшеліктері қандай?

Тьютордың шығу тегі және тарихы

“Тьютор” сөзі латынның “tutor” сөзінен шыққан, бұл “оқытушы”, “тәрбиелеуші” дегенді білдіреді. Еуропа елдерінде бұл термин алғашында жеке репетиторларға қатысты қолданылған. Орта ғасырларда бай отбасылар балаларын жеке білім алуға бағыттау үшін тьюторларды жалдаған. Олар тек сабақ беріп қана қоймай, бала тәрбиесіне де жауапты болған.

Қазіргі таңда тьютор ұғымы кеңейіп, әртүрлі деңгейдегі білім беру мекемелерінде қолданылады. Бұл тек жеке оқытушы емес, сонымен бірге білім алушылардың жеке траекториясын құруға көмектесетін маман.

Тьютордың міндеттері

Тьютор деген кім деген сұраққа жауап беру үшін оның негізгі міндеттерін түсіну маңызды. Тьютордың жұмысы дәстүрлі мұғалімнің қызметінен ерекшеленеді. Ол білім алушыға оқу процесінде жеке көмек көрсетіп, оның білім алу траекториясын қалыптастыруға көмектеседі. Тьютордың негізгі міндеттері:

• Жеке оқу жоспарын жасау: Әрбір студенттің қажеттіліктері мен қызығушылықтарына қарай арнайы бағдарлама дайындау.
• Оқу барысын қадағалау: Білім алушының нәтижелерін бақылап, қажет болған жағдайда жоспарға түзетулер енгізу.
• Қолдау көрсету: Студенттің білім алу процесінде кездесетін қиындықтарды шешуге көмектесу, мотивация беру.
• Әлеуметтік және психологиялық көмек көрсету: Студенттің өз қабілеттерін ашуға және өзіндік сенімділігін арттыруға жәрдемдесу.

Тьютордың ерекшеліктері мен құндылығы

Тьютордың ең басты ерекшелігі – білім алушыға дербестік беру. Ол студентке тек білім алу жолдарын көрсетіп қана қоймай, сонымен бірге оның тұлғалық дамуына көмектеседі. Мысалы:

• Индивидуалды тәсіл: Тьютор әрбір студентпен жеке жұмыс істейді. Бұл білім беру процесінің тиімділігін арттырады.
• Мотивация беру: Тьютор студентті шабыттандырып, қиындықтарды жеңуге бағыттайды.
• Пәндік емес, тұлғалық қолдау: Ол тек академиялық білімге емес, сонымен қатар студенттің жалпы даму бағытына назар аударады.

Тьютордың заманауи рөлі

Қазіргі заманда тьюторлар тек мектептер мен университеттерде ғана емес, сонымен қатар онлайн платформаларда да жұмыс істейді. Әсіресе, цифрлық технологиялардың дамуы бұл мамандықтың жаңа қырларын ашты. Онлайн оқытуда тьюторлар студенттердің өзін-өзі басқару қабілетін дамытуда маңызды рөл атқарады.

Тьютор деген кім деген сұрақтың жауабы бүгінгі таңда бұрынғыдан да күрделірек. Себебі олардың міндеттері тек білім беру емес, студенттің тұлға ретінде қалыптасуына әсер ету болып табылады.

Қазақстандағы тьюторлық жүйе

Қазақстанда тьюторлық жүйе соңғы жылдары қарқынды дамып келеді. Еліміздің көптеген оқу орындары бұл тәжірибені енгізіп, оны оқыту процесінің маңызды бөлігіне айналдыруда. Әсіресе, халықаралық білім беру стандарттарына сай келетін оқу орындарында тьюторлар кеңінен қолданылады. Олар студенттерге шетелде оқу бағдарламаларын таңдауда, кәсіби бағдар беруде көмек көрсетеді.

Тьютор болу үшін қандай дағдылар қажет?

Тьютор мамандығы жауапкершілікті, шыдамдылықты және кәсіби біліктілікті талап етеді. Бұл мамандықты таңдаған адамда келесі қасиеттер болуы керек:

• Жақсы коммуникативтік қабілет: Студентпен және ата-аналармен тиімді қарым-қатынас орната білу.
• Кең білім қоры: Әртүрлі пәндер бойынша жақсы дайындық.
• Психологиялық қолдау көрсету дағдылары: Студенттерге мотивация беру және қиындықтарды жеңуге көмектесу.
• Икемділік пен бейімділік: Әрбір студентке жеке тәсіл табу.

Қорытынды

Сонымен, тьютор деген кім деген сұраққа қысқаша жауап берсек, бұл студенттің академиялық және тұлғалық дамуына бағытталған көмекші маман. Тьютордың жұмысы білім беру жүйесінің сапасын жақсартуға, студенттердің өз қабілеттерін ашуға және білім алу процесін қызықты әрі нәтижелі етуге бағытталған. Қазақстандағы тьюторлық жүйе де осы мақсаттарға қызмет етіп, жастардың болашағына оң ықпал етуде.