Жұма намазы қалай оқылады неше ракат? Толық түсініктеме
Жұма намазы – мұсылмандар үшін маңызды құлшылықтардың бірі. Бұл намаз әр жұма күні мешітте жамағатпен оқылады және ол апталық ерекше ғибадат саналады. Жұма намазының ерекшелігі – оның жеке оқылмайтыны және мұсылмандарды біріктіретін маңызды діни рәсім болуы.
Жұма намазының маңыздылығы
Жұма намазының парыз етілуі Құранда да, Пайғамбарымыз Мұхаммедтің (с.а.с.) хадистерінде де анық көрсетілген. Алла Тағала Құранда:
“Әй, иман келтіргендер! Жұма күні намазға шақырылған кезде, Алланы еске алуға ұмтылыңдар және сауданы тоқтатыңдар. Егер білсеңдер, сендер үшін осы жақсы” (Жұма сүресі, 9-аят).
Бұл аят жұма намазының парыз екендігін және оған ерекше мән беру қажеттігін көрсетеді. Сондай-ақ, Пайғамбарымыз (с.а.с.) хадистерінде:
“Кімде-кім жұма намазын қалдырса, Алла оның жүрегін мөрлейді” (Әбу Дәуд).
Осы хадистерден жұма намазының мұсылман өміріндегі маңызын анық көруге болады.
Жұма намазының шарттары
Жұма намазы белгілі бір шарттар орындалғанда ғана дұрыс болып есептеледі. Сол себепті әрбір мұсылман оны орындау тәртібін жақсы білуі керек.
1. Жұма намазының парыз болуы үшін қажетті шарттар:
- Мұсылман болу – жұма намазы басқа дін өкілдеріне міндеттелмейді.
- Ақыл-есі дұрыс және балиғатқа жеткен болу – балалар мен ақыл-есі кем жандарға жұма намазы парыз емес.
- Ер адам болу – әйелдерге жұма намазын оқу міндетті емес, бірақ олар оқыса, сауапқа кенеледі.
- Құлдықтан азат болу – ислам дәуірінде құлдарға жұма намазы міндетті болмаған.
- Жұма намазын оқуға кедергі келтіретін себеп болмау – мысалы, қатты сырқаттану немесе сапарда болу.
2. Жұма намазының дұрыс болуы үшін орындалуы тиіс шарттар:
- Намаздың мешітте немесе жамағатпен оқылуы – жұма намазы жеке оқылмайды.
- Имамның құтпа оқуы – құтпа жұма намазының маңызды бөлігі, ол парыздың шарттарының бірі болып саналады.
- Намаздың жұма күні уақыты кірген соң оқылуы – жұма намазы дәл бесін уақыты кіргеннен кейін басталады.
Жұма намазы қалай оқылады және оның рәкат саны қанша?
Жұма намазының толық тәртібі төмендегідей:
1. Жұма намазына дейінгі сүннет намаз
Жұма намазының алдында 4 ракат сүннет намазы оқылады. Бұл намазды үйде де, мешітте де оқуға болады.
2. Имамның құтпа оқуы
Жұма намазының парызынан бұрын имам мінберге шығып, жұма құтпасын оқиды. Бұл құтпада діни уағыздар, маңызды насихаттар айтылады. Мұсылмандар құтпаны тыныш тыңдауы тиіс.
3. Жұма намазының парызы
Жұма намазы 2 ракат парыз намаздан тұрады. Оны имам бастап, жамағат ұйып оқиды. Имам тәкбір айтып, намазды бастайды, жамағат оған ұйиды.
4. Жұма намазынан кейінгі сүннет
Парыз намаздан кейін 4 ракат сүннет намазы оқылады. Бұл намазды жеке оқуға болады.
5. Зухрдің қазасы ретінде оқылатын қосымша намаз
Кейбір ғалымдар жұма намазынан кейін тағы 2 ракат нәпіл намазын оқуды ұсынады. Бұл – қосымша құлшылық және Алла разылығы үшін орындалады.
Жалпы алғанда, жұма намазын толық орындау үшін келесі рәкаттар оқылады:
- Жұма намазына дейін – 4 ракат сүннет
- Жұма намазының парызы – 2 ракат
- Жұма намазынан кейін – 4 ракат сүннет
- Қосымша – 2 ракат нәпіл намаз (міндетті емес)
Жұма намазына кешіккен адам не істейді?
Кейбір жағдайларда адам мешітке кешігіп келіп, имамның құтпасын немесе намаздың алғашқы бөлігін жіберіп алуы мүмкін. Мұндай кезде:
- Егер адам құтпаны жіберіп алса, бірақ намазға үлгерсе, онда ол имамға ұйып, намазды бірге оқуы керек.
- Егер адам жамағат намазының алғашқы ракатын өткізіп алса, онда ол имам сәлем бергеннен кейін қалып қойған ракатты өзі толықтырып оқиды.
- Егер жұма намазына мүлде үлгермесе, онда ол бесін намазының 4 ракат парызын жеке оқуы керек.
Жұма намазына қатысты жиі қойылатын сұрақтар
1. Әйелдер жұма намазын оқуы тиіс пе?
Жоқ, әйелдерге жұма намазы парыз емес, бірақ олар оқыса, сауап алады. Әйелдер үшін бесін намазы жеткілікті.
2. Сапарда жүрген адамға жұма намазы парыз ба?
Жоқ, сапарда жүрген мұсылман жұма намазын оқымайды, оның орнына бесін намазын оқиды.
3. Жұма намазын оқымайтын адам күнәлі бола ма?
Иә, егер адам мешітке баруға мүмкіндігі бола тұра, жұма намазын себепсіз тастаса, ол үлкен күнә болады.
