Жаңа адамдармен амандасу әдебі – Қалай дұрыс сәлемдесу керек?
Күнделікті өмірде біз әртүрлі ортада жаңа адамдармен танысып жатамыз: жұмыста, оқу орнында, сапарда, тіпті дүкенде кезекте тұрғанда да. Осы сәттерде алғашқы әсер қалдыруда амандасу – маңызды қадам. Себебі, алғашқы сәлем – қарым-қатынастың іргетасы. Бұл мақалада жаңа кездескен адамдармен қалай дұрыс амандасу керектігі жайлы жан-жақты айтып өтеміз.
Неге сәлемдесу маңызды?
Сәлемдесу – сыйластықтың көрінісі. Адамға бірінші болып сәлем айту – оның бар екенін, қадірін мойындау деген сөз. Әсіресе, қазақы мәдениетте «Сәлем – сөздің анасы» деп бекер айтылмаған. Бұл тек әдептілік емес, сонымен қатар сенім мен жылы қатынас орнатудың алғышарты.
Жаңа адаммен танысқанда дұрыс амандасу – сіздің тәрбиеңізді, мәдениетіңізді және ортаға бейімделу қабілетіңізді көрсетеді. Сіз қалай сәлемдессеңіз, сондай әсер қалдырасыз.
Сәлемдесудің түрлері
Сәлемдесудің бірнеше формасы бар, және олардың қайсысын қолдану керектігі жағдайға байланысты өзгеріп отырады.
- Классикалық сәлемдесу:
- «Сәлеметсіз бе?» немесе «Сәлеметсіздер ме?» – ресми жағдайларда, үлкен адамдармен, алғаш көріп тұрған адамдармен қолдануға ыңғайлы.
- «Сәлем!» – бейресми, таныстармен, құрдастармен қолдануға болады.
- Қол алысу:
- Әсіресе іскерлік ортада жиі қолданылады.
- Қол алысып амандасқанда көзге тіке қарау – сенімділік пен ашықтықтың белгісі.
- Әйел мен ер адамның амандасуында алдымен әйел адамның ниеті ескеріледі – ол қолын ұсынса ғана қол алысуға болады.
- Бас изеу немесе иілу:
- Қашықтан амандасқанда немесе дыбыстық сәлемдесу мүмкін болмаған жағдайда қолданылады.
- Кейде адам көп жерде, үнсіз ишара арқылы амандасу қолайлы болуы мүмкін.
- Құшақтау немесе беттен сүю:
- Бұл әрекеттер жақын адамдармен, достармен немесе туыстармен ғана жасалады.
- Жаңа таныс адамдармен мұндай әрекет артық болуы мүмкін.
Әр түрлі жағдайдағы амандасу әдебі
1. Ресми кездесулерде:
Жаңа жұмыс орнына барған кезде немесе іскерлік жиналыстарда бірінші әсер өте маңызды. Мұндайда тәртіпке сай, анық әрі сыпайы амандасқан жөн.
Мысалы:
«Сәлеметсіз бе, менің атым Әлия. Қуаныштымын сізбен танысқаныма.»
2. Достар арқылы танысқанда:
Егер сізді бір досыңыз жаңа адаммен таныстырса, сол адамның атмосферасына сай амандасу жеткілікті. Артық пафоссыз, табиғи болыңыз.
Мысалы:
«Сәлем! Менің атым Айдос. Естігенімше, сендер бірге жұмыс істейсіңдер ғой?»
3. Жас ерекшелігіне байланысты:
Үлкен кісімен амандасқанда – екі қолыңызды жүрек тұсына қойып, «Ассалаумағалейкум» немесе «Сәлеметсіз бе» деп айту – құрметтің белгісі.
Құрдастармен немесе жастармен – «Сәлем!» немесе жай «Сәл» деген сөздің өзі жеткілікті.
Қандай қателіктерден сақ болу керек?
- Көңіл-күйсіз амандасу – адамға немқұрайлы көрінеді.
- Көзге қарамау – сенімсіздік немесе қызығушылықтың жоқтығын білдіруі мүмкін.
- Қол алысудағы шектен тыс қаттылық немесе бос ұстау – адамға жайсыз әсер етеді.
- Тым бейресми амандасу – алғашқы таныстық кезінде орынсыз болуы мүмкін.
Сәлем – өзара байланыс көпірі
Көп жағдайда жаңа кездескен адамдармен қалай амандасасың деген сұрақтың жауабы сіздің ішкі мәдениетіңізге, өмірлік тәжірибеңізге байланысты. Алайда бастысы – шынайылық. Егер сіз шын ниетпен, жылы жүзбен амандассаңыз, ол адам оны міндетті түрде сезеді.
Кеңестер:
- Күлімсіреуді ұмытпаңыз. Шынайы күлкі кез келген амандасуды жылы әрі достыққа толы етеді.
- Адамның есімін есте сақтауға тырысыңыз. Бұл оның сізге маңызды екенін көрсетеді.
- Сәлемдесудің жауабын күтуді ұмытпаңыз. Бірден сұрақтармен немесе әңгімені жалғастыруға асықпаңыз.
- Тілдік формаларға мән беріңіз. Әдеби әрі түсінікті тілмен сөйлеу – сауаттылықтың белгісі.
