Жануарлар қалай дыбыстайды – Балаларға арналған танымдық мақала

Адамдар дүниені есту арқылы да таниды. Жануарлар әлемі де — өзара қарым-қатынас орнатудың ерекше үлгісі. Олардың әрқайсысының өзіндік дыбыстау ерекшелігі бар. Бір қарағанда қарапайым болып көрінетін бұл дыбыстар — шын мәнінде табиғаттың терең тілін білдіреді.

Жануарлар не үшін дыбыстайды?

Жануарлардың дыбыстау мақсаты әртүрлі болуы мүмкін. Негізгі себептерге мыналар жатады:

• Қарым-қатынас жасау: Жануарлар өз түріндегі басқа тіршілік иелеріне белгі беру үшін дыбыстайды.
• Қауіп туралы ескерту: Қауіп төнгенде дыбыстау — ескерту немесе қорқыту тәсілі.
• Үндеу және жұп іздеу: Әсіресе көктем мезгілінде жануарлар дыбыс арқылы жұбын табады.
• Аймақты қорғау: Бір жануар екінші бір жануарға «бұл менің аумағым» деген мағынада дыбыс шығарады.

Әртүрлі жануарлардың дыбыстау тәсілдері

Иттер

Иттер — адамға ең жақын достардың бірі. Олар үру, ұлу, қыңсылау арқылы өз сезімін білдіреді. Мысалы, қауіп төнсе, ит қатты үреді, ал жалғыз қалған кезде ұлуы мүмкін.

Мияулайтын мысықтар

Мысықтардың «мияуы» — өте кең ауқымды дыбыс. Олар ренжігенде, қуанғанда немесе тамақ сұрағанда әртүрлі мияулайды. Мысықтар тіпті иесін сағынғанда да өзінше үн шығара алады.

Құстар

Құстар — табиғаттың музыкалық аспаптары секілді. Әр құстың өз әні, ырғағы, тіпті акценті бар. Мысалы, бозторғайлар таңертең ерте ұзақ, әуенді дыбыстар шығарады. Ал қарғалар мен сауысқандар қатқылдау үнмен ерекшеленеді.

Жыртқыш аңдар

Арыстан мен жолбарыс секілді жыртқыштар күңірене ақырады. Бұл олардың күшін білдіру тәсілі. Көбіне бұл дыбыс қарсыласты қорқытуға арналған.

Су асты әлемі

Су жануарлары дыбысты әртүрлі жиілікте шығарады. Мысалы, дельфиндер ышқырынып сөйлеседі, ал киттер әуезді дыбыстар арқылы алыс қашықтықта байланыса алады.

Балаларға арналған жануарлар дыбыстары

Балаларға жануарлардың қалай дыбыстайтынын үйрету — олардың тілдік дамуына, есту қабілетінің жетілуіне және қоршаған ортаны тануына зор әсер етеді. Балаларға арналған ойыншықтарда немесе мультфильмдерде жиі қолданылатын жануарлар дыбыстары шынайы табиғатты танытады.

Дыбыстарды еліктеу — балалар тіліне әсері

Балалар көбіне жануарлардың дыбыстарына еліктеп, сөйлеуді үйренеді. Мысалы, бала «мәу» десе — мысықты, «гав-гав» десе — итті меңзеп тұр. Бұл — тіл дамуының алғашқы қадамдарының бірі. Сондықтан ата-аналар балалармен жануарлар дыбыстары арқылы ойнау арқылы танымын арттыра алады.

Заманауи технология және жануарлар дыбыстары

Бүгінде жануарлардың дыбысталуын тек табиғатта емес, сонымен қатар интернет арқылы тыңдауға болады. Мысалы, YouTube немесе арнайы мобильді қосымшалар арқылы жануарлардың дыбыстарын тыңдап, оларды үйренуге болады. Бұл әсіресе балалар мен педагогтар үшін пайдалы құрал.

Егер сіз балаларыңызға немесе оқушыларыңызға жануарлар дыбыстарын үйретуді жоспарласаңыз, «жануарлар қалай дыбыстайды скачать» деп іздеу арқылы пайдалы аудио және бейне материалдарды оңай таба аласыз.

Қызықты фактілер

• Пілдер — өте төмен жиілікте дыбыс шығарады. Адам құлағы оны ести бермейді.
• Керік (жираф) ұзақ уақыт бойы үнсіз деп саналды, алайда кейін олардың түнде өте төмен жиілікті дыбыс шығаратыны анықталды.
• Жарғанаттар дыбысты ультрадыбыстық толқын арқылы шығарады және бұл дыбыстар олар үшін бағыт-бағдар табудың негізгі құралы.

Табиғатпен үндесу

Жануарлардың дыбыстау әлемі — табиғаттың шынайы сұлулығын көрсететін терезе. Әрбір дыбыс — тіршілік иесінің өз өміріндегі бір оқиғасын, сезімін немесе әрекетін білдіреді. Осы дыбыстарды түсіне білген адам — табиғатты тереңірек сезінеді.