Қалқанша без деген не: қызметі мен аурулары
Қалқанша без – адамның маңызды ішкі мүшелерінің бірі, ол эндокриндік жүйенің құрамдас бөлігі болып табылады. Қалқанша безі гормондар шығарып, ағзадағы түрлі процестерді реттейді. Бұл мақалада қалқанша безінің қызметі, оның маңыздылығы, жиі кездесетін аурулары және емдеу жолдары туралы егжей-тегжейлі ақпарат береміз.
Қалқанша безінің қызметі
Қалқанша безі мойын аймағында орналасқан және ол үш негізгі гормонды бөледі: тироксин (T4), трийодтиронин (T3) және кальцитонин. Бұл гормондар метаболизмді, энергия деңгейін, және өсу процестерін бақылап отырады. Қалқанша безінің жұмысы дұрыс болған кезде, ағзадағы энергия тұтыну және таралуы реттеліп, жүрек соғуы, қан қысымы, ас қорыту процестері сияқты маңызды функциялар дұрыс жүзеге асады.
Қалқанша без деген не деген сұраққа жауап іздегенде, оның гормондар шығару арқылы дененің жалпы денсаулығын қолдау рөлі анықталатыны түсінікті болады. Егер қалқанша безінің қызметінде ақаулар орын алса, бұл ағзаның жұмысын нашарлатуы мүмкін.
Қалқанша безінің жиі кездесетін аурулары
Қалқанша безінің аурулары гормондардың дұрыс бөлінбеуінен туындайды. Бұл аурулар екі негізгі бағытта жүреді: гипертиреоз және гипотиреоз.
- Гипертиреоз – қалқанша безінің шамадан тыс жұмыс істеуі, яғни гормондарды көп мөлшерде шығару. Бұл кезде метаболизм жылдамдап, адам салмағын жоғалтып, жүрек соғысы жиілеп, мазасыздық пайда болуы мүмкін.
- Гипотиреоз – қалқанша безінің жеткіліксіз жұмыс істеуі, гормондардың аз мөлшерде бөлінуі. Бұл жағдай салмақ қосуға, терінің құрғауына, әлсіздік пен үнемі шаршауға әкеледі.
Қалқанша безінің тағы бір кең таралған ауруы – қалқанша без түйіні, бұл қалқанша безде пайда болатын түйіндер. Кейбір түйіндер қатерлі ісікке айналуы мүмкін, сондықтан оларды дер кезінде анықтау және емдеу маңызды.
Қалқанша безінің диагностикасы мен емдеу жолдары
Қалқанша безінің жұмысында бұзылыстар орын алғанда, дәрігерге жүгініп, тексеріс жүргізу керек. Қалқанша безінің қызметін тексеру үшін қан талдауы, ультрадыбыстық зерттеу және басқа да диагностикалық әдістер қолданылады. Гормондардың деңгейі бұзылған жағдайда, дәрігер гормондарды реттеуге арналған дәрі-дәрмектерді тағайындайды немесе қажет болса хирургиялық ем қолданылуы мүмкін.
Қалқанша безінің қызметі өте маңызды болғандықтан, оның жұмысын бақылауда ұстау керек. Қандай да бір өзгерістер байқалса, мысалы, мойын аймағында ісік немесе өзгерістер, шаршау немесе салмақтың күтпеген жерден өзгеруі, дереу дәрігерге бару қажет.
Қорытынды
Қалқанша безі ағзадағы көптеген маңызды процестерді реттейтін орган болғандықтан, оның қызметіне ерекше көңіл бөлу керек. Қалқанша без деген не деген сұраққа жауап іздегенде, оның гормондар шығарып, ағзаның жұмысын реттейтін рөлі ерекше маңызды екенін түсінеміз. Қалқанша безінің денсаулығы дұрыс болмаған жағдайда, дәрігерге жүгініп, уақтылы емдеу өте маңызды.