Қазақ халқы Наурыз мейрамын қалай күтеді
Наурыз – бұл қазақ халқы үшін маңызды әрі қасиетті мерекелердің бірі. Ол көктемнің келуін, табиғаттың жаңаруын және жаңа жылды қарсы алу дәстүрін бейнелейді. Бұл мереке ғасырлар бойы халқымыздың тұрмыс-тіршілігі мен салт-дәстүрінде ерекше орын алып келеді. Наурыз мейрамына дайындық – тек тойлау ғана емес, ол үлкен рухани және мәдени маңызға ие үдеріс.
Наурыз мейрамының мәні мен тарихы
Наурыз сөзі парсы тілінен аударғанда «жаңа күн» деген мағынаны білдіреді. Бұл мерекенің тамыры тереңде, бірнеше мыңжылдықтар бұрынғы дәуірлерге жетеді. Көктемнің алғашқы күндері табиғаттың оянуын атап өту ежелгі көшпенділер үшін өмірдің негізгі циклдарын танумен тікелей байланысты болған. Осы мерекенің арқасында адамдар табиғатпен үйлесімде өмір сүруді және оған құрметпен қарауды үйренген.
Қазіргі заманғы қазақ халқы бұл дәстүрді сақтап, жыл сайын 22 наурызда көктемнің келуін ерекше ықыласпен атап өтеді. Бұл күн тек табиғаттың жаңғыруын емес, адамдар арасындағы татулық пен бірлікті, кешірімділікті білдіреді.
Дайындықтың басты қадамдары
Наурыз мейрамына дайындық алдын ала басталады. Бұл дайындық отбасының, ауылдың, тіпті бүкіл қоғамның бірлігі мен ынтымағын нығайтуға бағытталған.
1. Үй ішін тазалау
Наурызды қарсы алмас бұрын, әрбір қазақ отбасы үйін тазалайды. Бұл тазалықтың тек физикалық қыры емес, рухани мәні де бар. Қазақ халқы «үйдің іші таза болса, көңіл де таза болады» деп сенеді.
2. Жақындармен қарым-қатынасты реттеу
Наурыз – бұл өкпелерді ұмытып, достық пен татулықты қалпына келтіру уақыты. Көптеген отбасылар бұл күндері туыстарымен және достарымен бас қосып, қарым-қатынастарын нығайтады.
3. Ас әзірлеу және ұлттық тағамдар дайындау
Наурыз мейрамының ажырамас бөлігі – ұлттық тағамдар. Оның ішінде ең маңыздысы – Наурыз көже. Бұл тағам мерекенің символы болып табылады және жеті түрлі ингредиенттен дайындалады. Әрбір ингредиент өмірдегі маңызды құндылықтарды бейнелейді, мысалы, денсаулық, молшылық, бақыт және бейбітшілік.
Наурыз көже және басқа ұлттық тағамдар
Наурыз көжені дайындау – әрбір отбасының мерекелік рәсімінің басты кезеңі. Жеті түрлі дәмнен жасалған бұл тағам молшылық пен бірліктің белгісі ретінде беріледі. Сонымен қатар, қонақтарға бауырсақ, қымыз, шұбат және ұлттық ет тағамдары ұсынылады.
Наурыз көжеге қосылатын негізгі ингредиенттер:
- Құрт
- Тары
- Бидай
- Айран
- Сүт
- Ет
- Су
Әрбір үй иесі өзінің көжесін ерекше етіп жасауға тырысады, себебі бұл тек дәмді тағам ғана емес, сонымен қатар қонақжайлылықтың белгісі болып саналады.
Мерекелік шаралар және ойын-сауықтар
Наурыз мейрамында тек дастарқан басында жиналу ғана емес, сонымен қатар түрлі ойын-сауықтар мен дәстүрлі шаралар ұйымдастырылады.
1. Бата беру дәстүрі
Қазақ халқы үшін бата – үлкендердің жастарға беретін ақ тілегі мен өмірлік бағыты. Наурыз кезінде берілген баталар ерекше қасиетті деп саналады.
2. Ұлттық ойындар
Мереке күндері қазақтың ұлттық ойындары, мысалы, көкпар, қыз қуу, алтыбақан ұйымдастырылады. Бұл ойындар тек көңіл көтеру ғана емес, сонымен қатар ұрпақтарға ұлттық құндылықтарды жеткізудің бір жолы.
3. Ағаш отырғызу және табиғатты қорғау
Наурыз мейрамының тағы бір маңызды элементі – ағаш отырғызу дәстүрі. Бұл табиғатқа деген құрмет пен болашақ ұрпаққа аманат қалдыру ниетінен туындаған.
Мейрамның рухани мәні
Наурыз мейрамы – бұл тек табиғаттың жаңғыруын атап өту ғана емес, сонымен қатар адамның ішкі жан дүниесін жаңарту мүмкіндігі. Бұл күндері адамдар бір-біріне көбірек мейірім мен жылулық көрсетеді, өзара көмек пен татулықты жоғары бағалайды.
Кешірім және жаңа бастамалар
Наурыз кезінде адамдар арасындағы өкпелер кешіріліп, жаңа бастамаларға жол ашылады. Бұл күндердің негізгі идеясы – татулық пен бірлікті нығайту.
Қорытынды
Қазақ халқы үшін Наурыз мейрамы – бұл тек ұлттық мереке ғана емес, ұлттың рухани және мәдени байлығының көрсеткіші. Бұл күндері халықтың қонақжайлылығы, бірлігі мен мейірімділігі ерекше көрініс табады. Наурыз мейрамын тойлау дәстүрлері әрбір қазақтың жүрегінде сақталып, ұрпақтан ұрпаққа жалғасып келеді.
Наурыз – бұл көктемнің ғана емес, адамның да жаңа өмірін бастауға берілген мүмкіндік. Сондықтан бұл мерекеге дайындық тек материалдық деңгейде емес, рухани тұрғыда да жүзеге асады.
