Ұйқысыздықтан қалай арылуға болады?
Ұйқы – денсаулықтың маңызды құрамдас бөлігі. Бірақ кейде адамның миы мен денесі шаршап тұрса да, көз іле алмай, әрлі-берлі аунап жатады. Бұл жағдай өмірдің сапасын төмендетіп, күнделікті жұмысқа әсер етуі мүмкін. Ендеше, ұйқы келмесе не істеу керек? Бұл мақалада ұйқысыздықтың себептері мен шешу жолдары жайлы кеңінен тоқталамыз.
Ұйқысыздықтың негізгі себептері
Ұйқысыздықтың түрлі себептері болуы мүмкін, олардың кейбіреулері сыртқы жағдайларға байланысты болса, басқалары адамның ішкі жағдайымен байланысты:
- Стресс пен мазасыздық: Күнделікті өмірдегі мәселелерден туындаған ойлар миды тыныштандырмайды.
- Электронды құрылғыларды шамадан тыс қолдану: Ұйықтар алдында телефон, компьютер немесе теледидарды қолдану миға кері әсер етеді.
- Тамақтану әдеттері: Кофе, шай немесе ауыр тағамдарды кешкі уақытта тұтыну ұйқының бұзылуына әкеледі.
- Дене белсенділігінің жетіспеушілігі: Күні бойы аз қимылдаған адам кешке шаршауды сезінбеуі мүмкін.
Ұйқысыздықпен күресу жолдары
Егер ұйқы келмесе, шешім іздеуді бастау керек. Төменде бірнеше пайдалы әдістер ұсынылған:
1. Релаксация жаттығулары
Мазасыздықты азайту үшін түрлі демалу әдістерін қолдануға болады:
- Тыныс алу жаттығулары: Тыныш қалыпта терең тыныс алып, баяу шығарыңыз. Бұл жаттығуды бірнеше рет қайталаңыз.
- Медитация: Ойды жинақтап, миды тыныштандыру үшін медитация жасаңыз.
- Жеңіл созылу: Бұлшықеттерді босаңсыту үшін жеңіл физикалық жаттығулар жасау пайдалы.
2. Ұйықтар алдындағы күн тәртібін жақсарту
Күнделікті ұйықтау уақыты мен ояну уақытын белгілеу маңызды. Биологиялық сағатты реттеу үшін келесі кеңестерді ұстаныңыз:
- Бір уақытта ұйықтап, бір уақытта тұруды әдетке айналдырыңыз.
- Кешкі уақытта қарқынды дене жаттығуларынан аулақ болыңыз.
- Ұйықтар алдында бөлмені қараңғылап, тыныш орта жасаңыз.
3. Экраннан алшақ болу
Түнгі уақытта телефон мен компьютерді қолдану мелатонин гормонының өндірілуін тежейді. Бұл гормон ұйқыны реттеуде маңызды рөл атқарады. Сондықтан экранды өшіріп, кітап оқу немесе тыныш музыка тыңдаған дұрыс.
4. Тамақтануды бақылау
Кешкі уақытта ауыр тағамдардан бас тартып, жеңіл тағамдарға көшу қажет. Мысалы:
- Сүт немесе банан секілді ұйқыны жақсартатын өнімдерді тұтыну.
- Кофеин мен алкогольді ішімдіктерден аулақ болу.
5. Табиғи шөптерді пайдалану
Кейбір шөптер мен шайлар ұйқыны жақсартады:
- Лаванда: Лаванда майын жастыққа себу немесе лаванда қосылған шай ішу.
- Ромашка шайы: Табиғи тыныштандырғыш әсер береді.
- Мелисса: Нерв жүйесін босаңсыту үшін пайдалы.
Ұйқысыздыққа қатысты мифтер
Кейбіреулер ұйқысыздыққа байланысты қате түсініктерге сенеді. Солардың бірнешеуін атап өтейік:
- “Ұйықтау үшін дәрі-дәрмек ішу керек”: Ұйқыға қатысты дәрілерді тек дәрігердің ұсынысымен қабылдау керек.
- “Ұйқы келмесе, төсекте жату қажет”: Егер 20-30 минуттан кейін ұйықтай алмасаңыз, басқа бөлмеге барып, тыныш әрекеттер жасаңыз.
- “Көп ұйықтау – жақсы демалу”: Ересектер үшін 7-8 сағат ұйқы жеткілікті.
Маман кеңесі
Ұйқының сапасын жақсарту үшін ұйқысыздық мәселесін ертерек шешуге тырысыңыз. Егер мәселе ұзақ уақыт бойы шешілмесе, дәрігерден кеңес алыңыз. Кейбір жағдайда бұл гормондық бұзылулардың немесе басқа аурулардың белгісі болуы мүмкін.
Қорытынды
Ұйқысыздық – тек жайсыздық емес, денсаулыққа да кері әсер ететін маңызды мәселе. Егер ұйқы келмесе не істеу керек? деген сұраққа тап болсаңыз, жоғарыда ұсынылған кеңестерді қолданып көріңіз. Тыныс алу жаттығулары, күн тәртібін сақтау, электронды құрылғылардан алшақ болу және табиғи шөптерді пайдалану – бәрі сіздің денсаулығыңызды жақсартады.
