Дұрыс тамақтану: Денсаулық негізі
Дұрыс тамақтану — бұл денсаулықты сақтау мен күшейтудің маңызды аспектілерінің бірі. Көптеген адамдар үшін дұрыс тамақтану жай ғана салмақ тастау немесе диета ұстану болып көрінеді. Алайда, бұл түсінік әлдеқайда кеңірек. Ол күнделікті рационыңызға қажетті қоректік заттарды қосып, дененің барлық жүйелерінің үйлесімді жұмысын қамтамасыз ету дегенді білдіреді. Сонымен, дұрыс тамақтану дегенді қалай түсінесің, оны неге сақтауымыз керек және бұл қалай жүзеге асырылады?
Дұрыс тамақтанудың негізгі қағидалары
- Қоректік заттардың тепе-теңдігі
Дұрыс тамақтану, ең алдымен, ақуыздар, майлар, көмірсулар, дәрумендер мен минералдар секілді қоректік заттардың дұрыс үйлесуін білдіреді. Мысалы:- Ақуыздар бұлшық ет пен тіндерді қалпына келтіру үшін қажет. Олар ет, балық, жұмыртқа, бұршақ өнімдерінде кездеседі.
- Көмірсулар энергияның негізгі көзі болып табылады. Бірақ тез сіңірілетін қантты көмірсулардан гөрі күрделі көмірсуларға (мысалы, дәнді дақылдарға) басымдық берген жөн.
- Майлар дененің жасушаларын қорғау және энергиямен қамтамасыз ету үшін қажет, бірақ олардың мөлшерін қадағалау маңызды.
- Ас үлесін мөлшерлеу
Көп тамақ жеу дұрыс емес, ал аштықты ұстау денсаулыққа зиянды. Әрбір тамақтану уақытында порцияны дұрыс мөлшерлеу маңызды. Мұны сақтамау артық салмақ жинауға немесе керісінше, дененің әлсіреуіне әкелуі мүмкін. - Жеміс-жидек пен көкөністің маңызы
Көкөністер мен жемістер денсаулықты нығайтатын дәрумендер мен талшықтардың қайнар көзі. Күнделікті рационыңызда олардың жеткілікті мөлшері болуға тиіс.
Дұрыс тамақтанудың денсаулыққа әсері
1. Энергия деңгейін арттырады
Дұрыс тамақтану арқылы сіз күні бойы күш-қуатқа толы боласыз. Ағзаңыз қажетті қоректік заттарды алған кезде, шаршау мен әлсіздік сезімі азаяды.
2. Иммундық жүйені нығайтады
Дәрумендер мен минералдарға бай тағамдар иммунитетті жақсартып, аурулардың алдын алуға көмектеседі.
3. Ас қорыту жүйесін жақсартады
Талшыққа бай тағамдарды қолдану ішектің дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз етеді, бұл өз кезегінде асқазан-ішек ауруларының алдын алады.
4. Психикалық денсаулыққа әсері
Дұрыс тамақтану мидың жақсы жұмыс істеуіне ықпал етеді, есте сақтау қабілетін жақсартады және көңіл-күйді көтереді.
Дұрыс тамақтану дегенді қалай түсінесің: Әр адамның өз ерекшелігі
Әр адамның ағзасы әртүрлі, сондықтан дұрыс тамақтанудың бір ғана ережесі жоқ. Кейбір адамдар етсіз тағамға бейім болса, басқаларға ақуыздың жоғары мөлшері қажет болуы мүмкін. Сондықтан дұрыс тамақтану дегенді қалай түсінесің деген сұраққа жауап әр адамның жеке қажеттіліктеріне байланысты болады. Диетологпен кеңесу бұл тұрғыда ең дұрыс шешім болуы мүмкін.
Күнделікті дұрыс тамақтану әдетін қалыптастыру жолдары
- Тағамды жоспарлау
Апталық мәзірді алдын ала жоспарлау артық тамақтанудан сақтайды. Сонымен қатар, дайындалған тамақтың сапасына назар аудару маңызды. - Жылдам тамақтанудан бас тарту
Фастфуд денсаулыққа зиян келтіреді. Оның орнына үйде дайындалған табиғи өнімдерден тамақтанған дұрыс. - Суды жеткілікті мөлшерде ішу
Су – дұрыс тамақтанудың ажырамас бөлігі. Ол ағзаны тазартып, зат алмасуды жақсартады. Күніне кемінде 2 литр су ішкен жөн. - Ас ішудің белгілі бір режимін сақтау
Тамақты белгілі бір уақытта ішу метаболизмді жақсартады. Бұл организмнің бірқалыпты жұмыс істеуіне көмектеседі.
Дұрыс тамақтануға кедергі болатын әдеттер
- Артық қант пен тұзды қолдану
Бұл екі зат денсаулыққа айтарлықтай зиян келтіруі мүмкін. Қант семіздікке, ал тұз қан қысымының жоғарылауына себеп болады. - Шамадан тыс кофеин тұтыну
Кофеин адамды сергек ете алса да, оның артық мөлшері жүйке жүйесіне зиян тигізуі мүмкін. - Тамақты асығыс ішу
Тамақты тез жеу ас қорыту жүйесіне кері әсерін тигізеді. Әрбір асты мұқият шайнап, асықпай жеу маңызды.
Қорытынды
Дұрыс тамақтану дегенді қалай түсінесің деген сұраққа жауап бере отырып, оның тек диета немесе белгілі бір тағамдарды ғана қамтымайтынын түсіндік. Бұл адамның жалпы өмір салтының маңызды бөлігі болып табылады. Дұрыс тамақтану денсаулықты нығайту, аурулардың алдын алу және жалпы өмір сапасын жақсартуға бағытталған.
