Грузия ақшасы қалай аталады — Лари туралы толық мәлімет
Грузия – Кавказ аймағындағы ежелгі тарихы мен бай мәдениетімен танымал мемлекет. Соңғы жылдары бұл ел өзінің туристік әлеуетімен, даму қарқынымен және ерекше қонақжайлығымен әлем назарына ілінді. Бірақ бұл елге сапарлап баруды немесе бизнес жүргізуді жоспарлаған кез келген адам бірінші кезекте оның валюталық жүйесімен танысып алғаны жөн. Бұл мақалада біз Грузияның ақша бірлігі туралы толығырақ сөз қозғаймыз.
Грузияның ұлттық валютасы
Грузияда қолданылатын ұлттық валюта – лари деп аталады. Бұл атау алғаш рет 1995 жылы ресми түрде енгізілген. Бұған дейін ел кеңестік рубль мен уақытша купон түріндегі валюталарды пайдаланып келген болатын. Бірақ экономиканы тұрақтандыру және ұлттық қаржылық тәуелсіздікті қамтамасыз ету мақсатында лари ұлттық валюта ретінде қабылданды.
Грузия ақшасы қалай аталады деген сұрақтың жауабы — лари.
Ларидің ISO коды — GEL, ал халықаралық валюта нарығындағы белгісі — ₾. Бұл валюта Грузия Ұлттық Банкімен басқарылады және оның тұрақтылығын сақтау сол банктің басты міндеті болып табылады.
Ларидің шығу тарихы
Лари сөзінің өзі ежелгі грузин тілінен шыққан және “мүлік” немесе “меншік” деген мағынаны білдіреді. Бұл сөз Грузияның экономикалық тарихымен тығыз байланысты. Лари енгізілгеннен кейін, ел біртіндеп инфляцияны тежеп, нарықтық реформаларды жүзеге асырып, тұрақты экономикалық даму жолына түсті.
1995 жылдан бастап лари бірнеше кезеңдік өзгерістерге ұшыраса да, өзінің негізгі қызметін – ел ішінде төлем құралы болу міндетін сақтап келеді. Бүгінде Грузияның бүкіл аумағында тек лари қолданылады, және басқа валютада төлем жасау заңмен шектелген.
Ларидің номиналдары
Қазіргі таңда лари екі түрге бөлінеді: қағаз ақша және тиындар (тэтри деп аталады).
Қағаз ақшалар:
- 5 лари
- 10 лари
- 20 лари
- 50 лари
- 100 лари
- 200 лари
Тиындар (тэтри):
- 1 тэтри
- 2 тэтри
- 5 тэтри
- 10 тэтри
- 20 тэтри
- 50 тэтри
100 тэтри = 1 лари құрайды.
Бұл номиналдар түрлі тарихи тұлғалар мен мәдени ескерткіштер бейнеленген дизайнмен ерекшеленеді. Мысалы, 20 лари банкнотында ақын Илья Чавчавадзе, ал 100 лариде Шота Руставели бейнеленген. Осы арқылы Грузия өз тарихы мен мәдени мұрасын насихаттайды.
Ларидің қазіргі экономикалық рөлі
Грузияның экономикалық тұрақтылығында ларидің маңызы зор. Елдің сауда, инвестиция және қаржылық саясатында ұлттық валютаның орны ерекше. Грузия Еуропалық Одақпен тығыз экономикалық қарым-қатынас орнатып отыр, алайда еуро немесе доллар емес, тек лари арқылы ішкі есеп айырысу жүргізіледі.
Халықаралық туристер елге келгенде көбіне доллар немесе еуромен келеді. Алайда барлық сатып алу мен қызмет ақысын төлеу үшін олар лариге айырбастау қажет. Бақытымызға орай, елде банкоматтар мен айырбастау орындары көптеп кездеседі. Сонымен қатар, картамен төлеу де кеңінен қолданылады.
Қолдану ерекшеліктері
- Қолма-қол ақша айналымы елде әлі де кең таралғанымен, соңғы жылдары электрондық төлемдер де едәуір дамып келеді.
- Мобильді төлем жүйелері, QR арқылы төлеу, интернет-банкинг қызметтері – барлығы заманауи қаржы технологиялары Грузияда кеңінен енгізілгенін көрсетеді.
- Айырбастау бағамы нарықтық негізде анықталады, сондықтан курс үнемі өзгеріп отырады. Бұл факторды туристер де, кәсіпкерлер де ескергені жөн.
Грузиямен экономикалық байланыс орнатқыңыз келсе
Егер сіз Грузиямен бизнес жүргізуді, инвестиция салуды немесе жылжымайтын мүлік сатып алуды ойласаңыз, лари туралы толыққанды ақпарат сізге аса қажет. Ұлттық валютаның тұрақтылығы – экономиканың сенімділігінің көрсеткіші. Ал Грузия бұл жағынан жақсы көрсеткішке ие.
