Менеджер деген кім? Рөлі мен міндеттері

Қазіргі қоғамда “менеджер” сөзі жиі қолданылады. Бірақ оның мағынасы, міндеттері және рөлі көп адамға түсініксіз болуы мүмкін. Менеджер деген кім және оның қандай жауапкершіліктері бар екенін анықтап көрейік.

Тарихи және мәдени негіздер

“Менеджер” сөзі ағылшынның “manage” сөзінен шығып, “басқару” дегенді білдіреді. Алғашқыда бұл ұғым еуропалық елдерде, негізінен Ұлыбританияда және АҚШ-та қолданыла бастады. 19-шы және 20-шы ғасырларда индустрия мен кәсіпкерліктің қарқынды дамуы басқарушылық қызметтерді қажет етті. Осы кезде “менеджер” деген ұғым пайда болып, бір кәсіпорынды немесе ұйымды тиімді басқаруға арналған адам ретінде қалыптасты.

Қазақстанда бұл ұғым тәуелсіздік алғаннан кейін, нарықтық экономикаға көшу кезінде кеңінен тарала бастады. Бүгінде менеджерлер әртүрлі салаларда жұмыс істеп, компаниялар мен ұйымдардың маңызды бөлігін құрайды. Менеджер деген кім деген сұраққа жауап ретінде, менеджер – бұл қызметкерлерді үйлестіріп, мақсаттарды орындау үшін тиімді жұмыс істейтін, ресурстарды дұрыс бөлетін және ұйымның сәттілігіне жауап беретін адам деп айтуға болады.

Менеджердің жауапкершілігі мен міндеттері

Менеджердің негізгі жауапкершілігі – ұйымның мақсаттарына қол жеткізу үшін жұмыс процесін басқару. Оған мыналар кіреді:

• Стратегияны құру және жоспарлау: Әрбір менеджер ұйымның алға қойған мақсаттарына жетуі үшін нақты жоспар мен стратегия жасауы керек. Ол үшін нарықтың жағдайын, бәсекелестерді және тұтынушылардың қажеттіліктерін зерттейді.
• Қызметкерлерді басқару: Менеджер қызметкерлердің жұмысын үйлестіреді, олардың міндеттерін бөліп, қажет болған жағдайда қолдау көрсетеді. Ол мотивацияны арттыру, қызметкерлердің жұмысын бағалау және тиімділігін арттыру сияқты жауапкершіліктерді орындайды.
• Ресурстарды тиімді пайдалану: Менеджер уақыт, қаржы, және материалдық ресурстарды тиімді пайдалануды қамтамасыз етеді. Бұл, әсіресе, өнімділік пен шығындарды азайту үшін маңызды.
• Мәселелерді шешу: Жұмыс процесінде әртүрлі қиындықтар туындауы мүмкін. Менеджер олардың шешімін табуға, жедел әрекет етуге және ұйымдағы қарым-қатынастарды реттеуге тырысады.
• Коммуникацияны қамтамасыз ету: Менеджер ішкі және сыртқы байланыстарды ұйымдастырады, компанияның миссиясы мен құндылықтарын қызметкерлерге жеткізеді. Ол басшылық пен команда арасында көпір рөлін атқарады.

Қазақстандағы менеджер рөлінің ерекшеліктері

Қазақстанда менеджерлік рөл соңғы онжылдықтарда айтарлықтай өзгерістерге ұшырады. Елдегі кәсіпкерлік, өндіріс және қызмет көрсету салаларының дамуы менеджерлерге деген сұранысты арттырды. Нәтижесінде, менеджер деген кім деген ұғым қазіргі кезде кеңірек және әртүрлі салаға бейімделген ұғымға айналды. Мысалы, бүгінгі таңда маркетинг менеджері, қаржы менеджері, жоба менеджері сияқты арнайы салалардағы мамандар қажеттілікке байланысты көбейді.

Еліміздегі мәдени ерекшеліктер де менеджер қызметінің формасына әсер етеді. Қазақстандық менеджерлер көбіне салт-дәстүрлер мен мәдени құндылықтарды ескеріп, қызметкерлермен жеке қарым-қатынасты ерекше бағалайды. Бұл олардың ұжымды ынтымақта ұстауға және бірлесе жұмыс істеуге көмектеседі.

Қазіргі заман менеджерінің сипаттамалары

Қазіргі менеджер өз саласында тек маман болып қана қоймай, көшбасшылық қасиеттерді де бойына сіңіреді. Олардың басты қасиеттері:

• Жауапкершілік пен сенімділік: Менеджердің әрбір әрекеті ұйымның нәтижесіне тікелей әсер етеді. Сондықтан ол жауапкершілікті сезіне білуі тиіс.
• Коммуникация дағдылары: Кәсіпорындағы табысты жұмыс ұжым мүшелерінің түсіністігі мен бірлігінде. Менеджер өз ойын нақты және дұрыс жеткізе алатын, командамен сенімді байланыс орната алатын адам болуы тиіс.
• Шығармашылық және икемділік: Қазіргі нарықтық ортада кез келген өзгеріске дайын болу және тез бейімделу маңызды. Менеджердің шығармашылық ойлау қабілеті және жаңа идеяларды жүзеге асыруға икемділігі үлкен артықшылық болып табылады.
• Аналитикалық қабілет: Статистикалық мәліметтерді сараптау, нарықтық үрдістерді бақылау, тиімді шешімдер қабылдау – менеджердің табысты болуының кілті.

Қорытынды

Қазіргі уақытта менеджердің рөлі көпшілікке түсінікті болып, маңызды және әрқилы жауапкершіліктерді қамтиды. Менеджер деген кім деген сұрақтың жауабы қарапайым: ол – басқаларды басқарып, ұйымның тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ететін адам. Бұл ұғым уақыт өте келе өзгеріп, әр саланың ерекшелігіне бейімделуде. Қазақстанда менеджерлердің рөлі қоғамның дамуы мен мәдени ерекшеліктерге сәйкес кеңейіп, ерекше сипатқа ие болып келеді.