Реферат қалай жасайды: Толық нұсқаулық
Білім беру саласында реферат жазу – студенттер мен оқушылар үшін негізгі тапсырмалардың бірі. Бұл жұмыс аналитикалық ойлау қабілетін, дереккөздерді пайдалана білуді және өз ойын жүйелі жеткізуді дамытады. Реферат қалай жасайды деген сұрақ көпшілік үшін маңызды әрі өзекті. Төменде реферат жазу үрдісін жеңілдететін қадамдық нұсқаулық берілген.
1. Тақырыпты таңдау
Реферат жазу ең алдымен дұрыс тақырып таңдаудан басталады. Тақырыпты таңдау кезінде төмендегі критерийлерге назар аударыңыз:
- Тақырып өзіңізге қызықты әрі өзекті болуы керек.
- Мазмұны жеткілікті дереккөздерден құралатын тақырыпты таңдаңыз.
- Мұғалім немесе ғылыми жетекші ұсынған тақырыпты нақтылап алыңыз.
Тақырып анық болған кезде, рефераттың мазмұнын жоспарлау әлдеқайда жеңілдейді.
2. Мақсатты анықтау
Әрбір рефераттың жазылу мақсаты бар. Мақсатты анықтау үшін мына сұрақтарға жауап беріңіз:
- Сіз қандай мәселені зерттеп, қандай шешім ұсынғыңыз келеді?
- Реферат оқырманға қандай құнды ақпарат береді?
Мақсат анықталған соң, жұмыстың құрылымын жасауды бастауға болады.
3. Жоспар құру
Жоспар рефераттың негізі. Жақсы жоспар құрылымды сақтауға және жұмысты жүйелі жазуға көмектеседі. Жоспардың негізгі бөлімдері мыналар:
- Кіріспе – тақырыпты таныстыру, жұмыстың мақсаты мен міндеттері.
- Негізгі бөлім – зерттеулер мен дереккөздерге сүйене отырып, талдау жасау.
- Қорытынды – алынған нәтижелерді қорытындылау және ұсыныстар беру.
Жоспар нақты әрі қысқа болуы тиіс.
4. Дереккөздерді іздеу
Реферат сапалы дереккөздерге сүйенуі керек. Ақпаратты жинау кезінде:
- Ғылыми кітаптар, мақалалар және журналдарды пайдаланыңыз.
- Сенімді интернет-ресурстарды іздеңіз.
- Тақырып бойынша зерттеу жүргізген сарапшылардың пікірін ескеріңіз.
Ақпарат жинаған кезде, дереккөздерді жазып алыңыз. Бұл кейін сілтемелер жасауды жеңілдетеді.
5. Мәтінді жазу
Реферат қалай жасайды деген сұраққа нақты жауап берсек, мәтін жазу – ең маңызды қадам. Әр бөлімнің мазмұнын төмендегідей етіп құрыңыз:
Кіріспе
Кіріспе – рефераттың бет-бейнесі. Мұнда тақырыптың маңыздылығы, зерттеудің мақсаты және жұмыс жоспары беріледі. Бұл бөлімде оқырманға жұмыстың не туралы екенін түсінікті әрі қысқа етіп жеткізу қажет.
Негізгі бөлім
Бұл бөлімде зерттеу жұмыстарыңыздың нәтижелерін толық баяндаңыз. Тақырып бойынша алынған ақпаратты логикалық ретпен орналастырыңыз. Негізгі бөлімде:
- Талдау жасаңыз.
- Деректерді салыстырыңыз.
- Мәселенің шешімдерін ұсыныңыз.
Қорытынды
Қорытындыда жұмыстың негізгі нәтижелерін жинақтап көрсетіңіз. Бұл бөлімде:
- Тақырыпты зерттеуден қандай қорытындыға келгеніңізді айтыңыз.
- Алынған нәтижелердің болашақ зерттеулерге ықпалы туралы ой бөлісіңіз.
6. Дизайн және безендіру
Рефераттың сыртқы түрі де маңызды рөл атқарады. Жұмысты рәсімдеу кезінде:
- Стандартты шрифт пен көлемді пайдаланыңыз (мысалы, Times New Roman, 12 кегль).
- Бет нөмірлерін қойыңыз.
- Мазмұн, кіріспе, негізгі бөлім және қорытындының әрқайсысын жеке беттен бастаңыз.
Сілтемелер мен пайдаланылған әдебиеттер тізімін де дұрыс құрыңыз.
7. Тексеру және түзету
Реферат жазылғаннан кейін оны мұқият тексеру қажет. Қателерді табу және түзету үшін:
- Грамматикалық және пунктуациялық қателерді тексеріңіз.
- Мәтіннің логикалық құрылымын қарап шығыңыз.
- Артық немесе қайталанатын ақпаратты алып тастаңыз.
Сонымен қатар, жұмысты өзге адамға оқып беру де тиімді әдіс. Бұл қателіктерді анықтап, мазмұнды жақсартуға көмектеседі.
8. Ұсыныстар және кеңестер
Реферат жазу барысында келесі ұсыныстарды есте сақтаңыз:
- Ақпаратты жазу кезінде өз сөзіңізбен жеткізуге тырысыңыз. Көшіріп алу плагиатқа жатады.
- Дереккөздерге міндетті түрде сілтеме жасаңыз.
- Уақытты тиімді пайдаланыңыз және жұмысты алдын ала бастаңыз.
Қорытынды
Реферат қалай жасайды деген сұрақтың жауабы қарапайым: бұл – дұрыс жоспарлау, зерттеу жүргізу және ақпаратты сауатты жеткізу арқылы орындалатын жүйелі процесс. Жоғарыда көрсетілген қадамдарды орындау арқылы сіз кез келген тақырыпта сапалы реферат жаза аласыз. Ең бастысы – жұмысты ұқыпты орындап, дереккөздерге сүйену.
