Жүктілік кезіндегі анасының темекі шегуі балаға қалай әсер етуі мүмкін
Жүктілік – әйел өміріндегі ең маңызды кезеңдердің бірі. Бұл уақыт бала денсаулығының негізі қаланатын ерекше кезең болып табылады. Осы уақытта ананың өмір сүру салты, тамақтану тәртібі және зиянды әдеттерінен бас тартуы үлкен маңызға ие. Соның ішінде, темекі шегу – баланың денсаулығына кері әсер ететін ең қауіпті факторлардың бірі. Бұл мақалада жүктілік кезінде темекі шегудің балаға тигізетін әсерлерін, оның алдын алу жолдарын және осы әдеттен бас тартудың маңыздылығын талқылаймыз.
Темекі шегудің зияны: ғылыми деректер
Темекі түтінінде 4000-нан астам зиянды химиялық қосылыстар бар, оның ішінде никотин, көміртегі тотығы және ауыр металдар сияқты улы заттар кездеседі. Бұл заттар ананың ағзасына ғана емес, құрсақтағы баланың ағзасына да терең еніп, даму процесін бұзады. Ғылыми зерттеулерге сәйкес, жүктілік кезінде темекі шегу:
- Шала туылу қаупін арттырады;
- Баланың дене салмағының төмен болуына әкеледі;
- Ішкі ағзалардың дұрыс дамуына кедергі жасайды;
- Жүрек-қан тамырлары және тыныс алу жүйесі ауруларының пайда болу қаупін күшейтеді.
Құрсақтағы баланың дамуындағы бұзылыстар
Темекі түтініндегі никотин балаға қан арқылы жеткізіледі, ал көміртегі тотығы ұрыққа оттегі тасымалдайтын эритроциттерді бұғаттайды. Бұл балаға жеткізілетін оттегінің мөлшерін азайтып, гипоксия жағдайын тудырады. Оттегінің жетіспеушілігі ұрықтың миының, жүрегінің және басқа да маңызды ағзаларының дамуын тежейді.
Жүктілік кезіндегі асқынулар
Жүктілік кезінде темекі шегетін әйелдерде жиі кездесетін асқынулардың бірі – плацентаның ерте ажырауы. Бұл жағдайда плацента жатыр қабырғасынан ерте ажырап, қан кету немесе шала туылуға себеп болуы мүмкін. Сонымен қатар, темекі шегу:
- Токсикозды күшейтеді;
- Жүктілікті төмендету қаупін арттырады;
- Амниотикалық сұйықтықтың азаюына алып келеді.
Туылудан кейінгі денсаулыққа әсері
Жүктілік кезіндегі анасының темекі шегуі баланың туылғаннан кейінгі денсаулығына да айтарлықтай әсер етеді. Темекі түтінінің салдары балада төмендегідей мәселелерді туындатуы мүмкін:
- Тыныс алу жолдарының аурулары: астма, бронхит, өкпе қабынуы сияқты ауруларға бейімділік жоғарылайды;
- Иммунитеттің әлсіреуі: баланың инфекцияларға қарсы тұру қабілеті төмендейді;
- Нейропсихологиялық даму бұзылыстары: зейіннің төмендеуі, есте сақтау қабілетінің нашарлауы, гиперактивтілік синдромы сияқты мәселелер байқалуы мүмкін;
- Кенеттен болатын нәресте өлімі синдромы (SIDS): темекі түтіні бұл синдромның даму қаупін айтарлықтай арттырады.
Темекіден бас тартудың маңызы
Жүктілік кезінде темекі шегуді тоқтату ана мен бала үшін ең маңызды қадамдардың бірі болып табылады. Ғалымдардың пікірінше, әйел темекіні жүктіліктің алғашқы айларында тастаған жағдайда, балаға келетін зиянды әсерлердің көп бөлігін болдырмауға болады. Ал, темекіден толығымен бас тартқан аналардың балаларында жоғарыда аталған мәселелердің даму қаупі әлдеқайда төмен болады.
Темекіні тастаудың тиімді жолдары
Темекіден бас тарту әркімге оңай бола бермейді. Бірақ төмендегі әдістер бұл үдерісті жеңілдетуге көмектеседі:
- Мотивацияны анықтау: Балаңыздың денсаулығы үшін темекіден бас тарту – ең үлкен мотивация болуы мүмкін.
- Дәрігер кеңесі: Мамандар темекіден бас тартудың жеке жоспарын құруға көмектеседі.
- Қолдау тобына қосылу: Темекіні тастауға ұмтылған адамдардың қолдауын алу – маңызды.
- Зиянды әдетті алмастыру: Темекі орнына пайдалы әдеттерді қалыптастыру, мысалы, таза ауада серуендеу немесе спортпен айналысу.
- Стрессті басқару: Стресс кезінде темекіге жүгінбеуді үйрену үшін йога, медитация сияқты әдістерді қолдану.
Әлеуметтік жауапкершілік
Темекі шегудің зияны тек жүктілік кезіндегі анаға немесе балаға ғана емес, қоршаған ортаға да әсер етеді. Анасының жүктілік кезіндегі әрекеті – баланың болашақ денсаулығына тікелей ықпал ететін маңызды факторлардың бірі. Сондықтан темекіден бас тарту – тек жеке шешім ғана емес, ұрпақтың денсаулығына қосқан үлкен үлес.
Қорытынды
Жүктілік кезіндегі анасының темекі шегуі балаға қалай әсер етуі мүмкін деген сұраққа жауап іздеу – әрбір ана үшін өз баласының денсаулығына деген қамқорлықты білдіреді. Темекі түтіні құрсақтағы баланың денсаулығына ғана емес, оның өмір бойғы жағдайына әсер етеді. Сол себепті, әрбір болашақ ана зиянды әдеттерден бас тартып, салауатты өмір салтын ұстануға талпынуы керек. Балаңыздың болашағы – сіздің бүгінгі таңдауларыңыздың нәтижесі.
