Жүктіліктен қалай сақтануға болады – Тиімді әдістер мен кеңестер
Қазіргі заманда әрбір адам өз өмірін жоспарлы түрде қалыптастырғысы келеді. Бұл тек кәсіби мансап пен қаржылық тұрақтылыққа ғана қатысты емес, сонымен қатар отбасы құру, бала сүю мәселесіне де тікелей әсер етеді. Сондықтан да жүктіліктен сақтану әдістерін білу – әрбір жыныстық тұрғыда белсенді адамның жауапкершілігі.
Жыныстық қатынас тек сезім мен жақындықтың көрінісі ғана емес, сонымен бірге белгілі бір тәуекелдермен қатар жүреді. Жүктілікті жоспарламаған жағдайда бұл адамның болашағына, қарым-қатынасына, тіпті психологиялық жай-күйіне де әсер етуі мүмкін. Осындай келеңсіздіктердің алдын алу үшін қандай жолдар бар? Төменде жүктіліктен сақтанудың негізгі әрі тиімді әдістерін қарастырып көрейік.
1. Гормоналды контрацептивтер
Бұл — жүктіліктің алдын алудың ең кең таралған әрі тиімді жолдарының бірі. Оған мыналар жатады:
- Тууға қарсы таблеткалар (контрацептивтер)
- Гормоналды пластырьлар
- Инъекциялар
- Ішкі гормоналды спиральдар
Гормоналды контрацептивтер әйелдің овуляция процесін тоқтатады немесе оны тежейді, соның нәтижесінде ұрықтану мүмкіндігі едәуір азаяды. Бұл әдістердің тиімділігі 91–99% аралығында болады.
Ескерту: Гормоналды әдістерді қолданар алдында міндетті түрде дәрігермен кеңесу қажет. Себебі әр әйелдің ағзасы әртүрлі әрекет етуі мүмкін.
2. Бариерлік әдістер
Бұл топқа презервативтер, әйелдерге арналған арнайы диафрагмалар мен жатыр мойны қалпақшалары жатады. Презерватив — жыныстық қатынас кезінде қолданылатын ең қолжетімді және кең таралған құрал. Ол тек жүктіліктен ғана емес, сонымен қатар ЖЖБИ (жыныстық жолмен берілетін инфекциялардан) да қорғайды.
Артықшылықтары:
- Қол жетімді әрі арзанырақ
- Жанама әсері жоқ
- Ер адамдарға да, әйелдерге де арналған түрлері бар
Кемшіліктері:
- Дұрыс пайдаланылмаса, тиімділігі төмендейді
- Кей адамдарда латекс аллергиясы болуы мүмкін
3. Ішкі құралдар (спиральдар)
Ішкі жатырлық құрылғы (спираль) – ұзақ мерзімге арналған контрацепция әдісі. Ол арнайы маман арқылы жатыр ішіне орнатылады. Оның екі түрі бар:
- Гормоналды спираль
- Мыс спиралі
Спиральдар 3 жылдан 10 жылға дейін тиімділігін сақтай алады. Бұл әдіс әсіресе балалы болуды кейінге қалдырғысы келетіндер үшін қолайлы.
4. Табиғи әдістер
Бұл әдістер әйел ағзасындағы овуляция күндерін бақылау арқылы жүзеге асады. Көбіне күнтізбелік әдіс деп аталады. Бұл кезде әйел өзінің етеккір цикліне сүйене отырып, қауіпті күндерді есептейді және сол күндері жыныстық қатынастан бас тартады немесе басқа әдіспен қорғанады.
Кемшілігі:
- Әр әйелдің циклі тұрақты бола бермейді
- Тиімділігі өте төмен – шамамен 75–80%
5. Төтенше контрацепция
Бұл әдіс жыныстық қатынастан кейін қолданылады. Мысалы:
- 72 сағат ішінде ішуге арналған таблеткалар
- 5 күн ішінде спираль орнату
Бұл тәсіл тек шұғыл жағдайларда ғана қолданылуы керек. Мысалы, презерватив жарылып қалса немесе мүлде қорғану болмаған жағдайда.
Назар аударыңыз: Төтенше контрацепцияны жиі қолдануға болмайды, себебі гормоналды тепе-теңдікті бұзуы мүмкін.
6. Ер мен әйелдің ұрығын бөлу (стерилизация)
Бұл — қайтымсыз әдіс. Әйелдің немесе ер адамның ұрық жолдары байланып, болашақта бала сүю мүмкіндігі болмайды. Бұл әдіс тек балалы болғысы келмейтін адамдар үшін қолайлы. Қазақстанда мұндай ота тек адамның жазбаша келісімімен жасалады.
Психологиялық және әлеуметтік аспектілері
Жүктіліктен қалай сақтануға болады деген сұрақ тек медициналық ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік және мәдени мәнге де ие. Кейбір отбасыларда бұл тақырып жабық, ұят деп саналады. Алайда ашық әрі сенімді қарым-қатынас — сапалы әрі жауапты жыныстық өмірдің кілті.
Жасөспірімдер мен жастар арасында жыныстық сауаттылықты арттыру – болашақта жоспарсыз жүктілік, ерте жүктілік және жыныстық аурулардың алдын алудың маңызды жолы.
