Жалған Дүние Шығармасында Тоқырау Кезеңі қалай Көрініс Табады Шығармасында қалай Көрініс Табады?
Мұхтар Мағауиннің «Жалған дүние» шығармасы – қазақ әдебиетіндегі ерекше орын алатын туындылардың бірі. Бұл роман автордың өмірі мен шығармашылығы арқылы тоқырау кезеңінің қоғамға тигізген әсерін шынайы әрі терең бейнелейді. Кеңестік дәуірдің ең ауыр кезеңдерінің бірі саналатын бұл уақыт әдебиет пен өнердің, ұлттық сананың еркін дамуына кедергі келтіріп, жеке тұлғалардың рухани құндылықтарын күйретуге бағытталған еді.
Тарихи-көркемдік негіз және шығарманың басты идеясы
«Жалған дүние» – автобиографиялық элементтері мол, терең философиялық ойға негізделген шығарма. Бұл романда Мағауин тек өз басынан өткен оқиғаларды емес, сонымен қатар сол заманның көркем бейнесін жасап, шынайы оқиғалар мен кейіпкерлер арқылы жалпы қоғамның рухани күйзелісін көрсетеді. Автордың өміріндегі қиындықтар мен әділетсіздіктер арқылы сол кезеңдегі зиялы қауымның тағдыры көрініс табады.
Тоқау кезеңінің белгілері роман сюжетінен қалай байқалады?
1. Интеллигенцияның қысымға ұшырауы
Шығармадағы ең басты мәселелердің бірі – кеңестік жүйенің зиялы қауымға көрсеткен қаталдығы. Басты кейіпкер – жазушы, оның бейнесі арқылы Мағауиннің жеке басындағы ауыр сынақтарды көруге болады. Кеңес билігінің идеологиялық саясаты жазушыларды еркін ойлаудан шектеп, ұлттық құндылықтарды дәріптеуге тыйым салды.
2. Ұлттық сана мен мәдениеттің тұншықтырылуы
Романдағы оқиғалар арқылы сол уақыттағы қазақ қоғамының рухани дағдарысы көрініс табады. Кеңес үкіметі қазақ әдебиеті мен тарихының еркін зерттелуіне жол бермей, шынайы тарихи тұлғаларды насихаттауға тосқауыл қойды. Шығарманың ішінде өткен тарихқа деген қызығушылықты қолдау мен оны сақтау үшін күрескен кейіпкерлер бейнеленеді.
3. Адамгершілік пен шындық үшін күрес
Романның басты қаһарманы үшін ең ауыр сынақ – шындық үшін күрес. Ол әділетсіздікке қарсы шығып, өзінің азаматтық позициясын қорғауға тырысады. Бірақ жүйенің қаталдығы мен әділетсіздігі оның өміріне ауыртпалық түсіреді. Бұл арқылы Мағауин тек өзінің жеке басының емес, тұтас бір ұрпақтың басынан өткен қиындықтарды көрсетеді.
Көркемдік стиль мен автордың шеберлігі
Мағауиннің жазу стилі – бай, мәнерлі, тарихи деректерге негізделген. Ол қазақ әдеби тілінің тереңдігін, ұлт руханиятының қуатын шебер пайдаланады. Оның кейіпкерлері – шынайы, өмірден алынған, олардың сезімдері мен ойлары оқырманды бей-жай қалдырмайды.
