Жартыжылдық қалай жазылады – Дұрыс жазу ережелері
Жазу мәдениеті мен грамматикалық ережелерді дұрыс қолдану – қазақ тілін сауатты меңгерудің маңызды бөлігі. Көптеген сөздерге байланысты орфографиялық сұрақтар туындаған кезде, дұрыс жазу ережелерін сақтау керек. Бұл мақалада “жартыжылдық қалай жазылады” деген сұраққа толық жауап беріліп, оны жазу барысында қандай ережелерді ескеру қажет екендігі түсіндіріледі.
Жартыжылдық сөзі және оның мағынасы
Жартыжылдық сөзі екі түбірден құралған: “жарты” және “жылдық”. Бұл сөз белгілі бір уақыт кезеңін, яғни алты айға тең мерзімді білдіреді. Әдетте, бұл термин білім беру, экономика және есеп беру салаларында кеңінен қолданылады. Мысалы:
- Оқушылардың жартыжылдық қорытынды бағалары шықты.
- Жарты жылдық есеп беру барысында компанияның қаржылық жағдайы талданады.
Бұл сөз біріктіріліп жазылады, яғни дефис немесе бос орынсыз жазу дұрыс нұсқа болып табылады.
Неліктен бірге жазылады?
Қазақ тілінде екі немесе одан да көп түбірден құралған кейбір сөздер біріктіріліп жазылу ережесіне бағынады. Бұл жағдай мынадай себептермен байланысты:
- Тұрақты тіркес ретінде қалыптасуы – уақыт өлшемін білдіретін сөз тіркестері көп жағдайда бірге жазылады (мысалы, біржылдық, онкүндік, үшайлық).
- Тілдік қолданыс – бұл сөзді бөлек жазу мағыналық қателікке әкелуі мүмкін. Егер “жарты жылдық” деп екі бөлек жазсақ, ол жалпы “жарты жылға қатысты” деген мағына беруі мүмкін, ал біріктіріліп жазылған кезде, бұл белгілі бір нақты кезеңді білдіреді.
- Қазақ тілі орфографиялық нормалары – сөзді дұрыс жазу үшін ресми ережелерге сүйену қажет. Орфографиялық сөздіктерде бұл сөз біріккен түрде берілген.
Қате жазу үлгілері және олардың себептері
Кейбір адамдар “жарты жылдық” деп бөлек жазады немесе “жарты-жылдық” деп дефиспен қолданады. Бұл қателіктер көбінесе орыс тілінің ықпалы мен грамматикалық ережелерді дұрыс білмеуден туындайды. Дұрыс нұсқа – “жартыжылдық” деп бірге жазу.
Қолдану мысалдары
Жартыжылдық сөзі күнделікті өмірде жиі қолданылады. Мысалы:
- Мектептерде жартыжылдық емтихандар басталды.
- Кәсіпорындардың жартыжылдық табысы есептелді.
- Мемлекеттік статистика бюросы жартыжылдық экономикалық көрсеткіштерді жариялады.
